CHẨN ĐOÁN VÀ THEO DÕI CHUYỂN DẠ
Mục tiêu học tập 1. Liệt kê được các dấu hiệu chuyển dạ và 3 giai đoạn của một cuộc chuyển dạ. 2. Kể được các yếu tố cần theo dõi trong khi chuyển dạ. 3. Trình bày được các nguyên tắc cơ bản trong chăm sóc sản phụ chuyển dạ đẻ.
I. Đại cương - Chuyển dạ là quá trình sinh lý, trong đó thai và rau thai được đưa ra khỏi đường sinh dục của người mẹ. - Chuyển dạ là giai đoạn cuối cùng để kết thúc thời kỳ thai nghén. - Đây là giai đoạn có nhiều nguy cơ nhất đối với sức khoẻ và tính mạng của mẹ và
II. Chuẩn đoán chuyển dạ 2.1. Chuẩn đoán: 2.1.1. Triệu chứng cơ năng - Sản phụ đau bụng từng cơn, đau ngày càng tăng và khoảng cách giữa các cơn đau ngắn lại dần. - Ra dịch nhầy hồng âm đạo, có thể ra nước âm đạo nếu đã rỉ ối hoặc vỡ ối. - Có thể đau tức vùng hông và mót rặn (trong trường hợp muộn, khi ngôi thai đã xuống thấp).
Dịch nhầy cổ tử cung - ối vỡ
II. Chuẩn đoán chuyển dạ 2.1.2. Thực thể - Cơn co tử cung: Khi thai đủ tháng, cơ thể người mẹ tiết ra prostaglandin, Oxytocin nội sinh tạo ra cơn co tử cung. + Xuất hiện nhịp nhàng, đều đặn, tăng dần về cường độ và thời gian. + Trong cơn co thấy bệnh nhân đau. + Xuất hiện ít nhất 2 - 3 cơn trong 10 phút, cơn co kéo dài ít nhất 20 giây.
Tử cung trong và ngoài cơn go.
II. Chuẩn đoán chuyển dạ - Xoá mở cổ tử cung: xác định bằng khám âm đạo bằng tay. + Ống cổ tử cung ngắn lại (hiện tượng xoá cổ tử cung) + Lỗ cổ tử cung mở, có thể đút lọt một hoặc nhiều ngón tay (CTC mở). + Ở người con so cổ tử cung mở sau khi đã xoá hết còn ở người con rạ, xoá mở cổ tử cung có thể xảy ra đồng thời.
Tiến triển cổ tử cung
Xóa mở cổ tử cung
II. Chuẩn đoán chuyển dạ - Sự thành lập đầu ối: - Dưới tác dụng của cơn co tử cung, một phần màng ối bị tách ra khỏi đoạn dưới, nước ối bị đẩy xuống trước ngôi tạo thành đầu ối. - Khi khám âm đạo và đưa tay vào lỗ cổ tử cung sẽ cảm nhận sự bóc tách màng ối khỏi đoạn dưới và cổ tử cung và một túi dịch trước ngôi thai (ngôi đầu).
A. Chưa chuyển dạ B. Thành lập đầu ối
II. Chuẩn đoán chuyển dạ + Đầu ối phồng: thường gặp trong các ngôi thai bình chỉnh chưa tốt, ngôi bất thường, nước ối nhiều... Khám thấy giữa ngôi thai và màng ối là một lớp dịch ối dày, có thể phát hiện dễ ngay ngoài cơn go tử cung. Nên tránh khám trong cơn co tử cung vì dễ gây vỡ ối.
II. Chuẩn đoán chuyển dạ + Đầu ối dẹt: thường gặp trong các trường hợp ngôi thai bình chỉnh tốt. Khám thấy giữa đầu thai nhi và màng ối là một lớp dịch mỏng, chỉ phát hiện rõ trong cơn go tử cung. + Ối hình quả lê: thường gặp trong các trường hợp chuyển dạ đẻ thai chết lưu do
II. Chuẩn đoán chuyển dạ - Tiển triển ngôi thai: + khi chuyển dạ, thăm thấy được sự tiến triển của ngôi. Sự tiến triển này phụ thuộc vào tác dụng của cơn co tử cung, kích thước và trọng lượng của thai, kích thước khung chậu mẹ.
II. Chuẩn đoán chuyển dạ + Sự tiến triển của ngôi thai: Thăm khám ngoài (chúc, chặt, lọt hay xác định độ lọt theo phân độ 5 ngón tay) Thăm khám trong khi cổ tử cung đã mở (độ lọt của ngôi thai theo Delle).
Độ lọt của ngôi thai theo Delle
II. Chuẩn đoán chuyển dạ 2.1.3. Cận lâm sàng - Monitoring: Ghi nhận sự xuất hiện của cơn co tử cung: + Trên 2 cơn trong 10 phút + Cường độ lớn hơn 20mmHg
Các thông số của cơn co tử cung
II. Chuẩn đoán chuyển dạ 2.2. Các giai đoạn cua một cuộc chuyển dạ 2.2.1. Giai đoạn I - Là giai đoạn xoá mở cổ tử cung, từ khi bắt đầu chuyển dạ cho đến khi cổ tử cung mở hết.