I - 1-1..Jlll 1 I l 1
MUCLUC. . PHAN I THAI NGHEN VA DINH DUONG PHAN II NHUNG VAN DE CAN BIET KHI MANG THAI PH{J Nlr SINH CON BANG PHUONG PHAP Tl! NHIEN HAY BJ SON TIEU cAc BA BAU COi CHUNG THAI CH!M PRAT TRIEN .... .... .. ,,,. ,... ,.( ,.( ... .... ... PHONG VA XU LY MQT SO BAT TRUONG TRONG TH01 KY MANG THAI PHAN III PH{J Nlr SAU KHI SINH vA CHAM s6c CON SAC sfrA- MOT TAI BIEN NGUY HIEM DOI v6'I TRE sa SINH
PHAN I THAI NGHEN VA DINH DVO'NG NHO'NG THAY D6I () NGVO'I ME VA THAI NHI TRONG QUY I Quy I cua thai ky dm;rc tinh tir h1c th\l thai den tuan 16. D�c di�m va gi&i tinh cua thai nhi duqc hlnh thanh khi tinh trung g�p trfrng. Thay dbi b thai nhi - BC) nao, day than kinh, tim, ph6i va Xll'O'Ilg dU'Q'C hinh thanh. Tim bat dau d�p & tuan 9 - 12. Mq.ch d�p cua tim tu 120 den 160 nhip/ phut. - Thai nhi rat nhq.y cam v&i thuoc la va ruqu trong th01 gian nay. - Tai, canh tay, ban tay, ng6n tay, chan va ng6n chan duqc hinh thanh vao thang thfr 3. CU: d{)ng phan xq. lam cho khu:Yu tay cua be uon cong, c�ng chan da Ien va cac ng6n tay g�p vao trong long ban tay. - Thai nhi se dai khoang 5,7cm va can n�ng khoang 113g vao tuan 16. Thay dbi b co th� m� Suot ba thang dau, chu kY kinh nguy�t hang thang cua ngu01 m� tq.m dtrng, CO' th� tiet ra hormone (n{)i tiet to). Ngu01 m� c6 th� g�p phai nhfrng hi�n tuqng nhu: - Buon non, con gQi la nghen, thmmg xay ra vao bu6i sang (do CO' th� tiet ra nhi'eu hormone) ho�c bat ky th01 gian nao trong ngay. - Tang khoang 0,45 - 0,9 kg vao tuan thfr 8 va 0,9 - 1,35 kg nfra vao tuan 16. - Vu mem va l&n hO'Il. Kich thu&c bl,lng bau tang Ien. - Ti�u nhieu l'an hO'Il. M�t moi hO'Il va it sinh h,rc. Tuy nhien, vao cuoi quy nay cua thai ky, bq.n thay d6i hO'Il va nhieu sinh h.rc hO'Il.
- Thay xuc d9ng h011, thay d6i tam tinh d9t ng9t va d� kh6c. - Bi day hcri ho�c tao b6n cho den cuoi k)r mang thai. Mo hoi nhieu. - C6 thg chay mau chan rang, chay mau cam va ngh�t mui. C6 thg thay co that b\lng sau khi t�p thg d\lc ho�c quan h� tinh d\lc. NHUNG THAY D6I () NGVO'I ME VA THAI NHI TRONG QUY II Quy II cua thai ky duvc tinh tir tuan thfr 16 den tuan thfr 28. Thay dbi b thai nhi - Long may, 16ng mi va t6c bat dau m9c; 16ng tO' bat dau mQC tren CO' thg. - Da nhan, do va chfra day m&. Th�n da tiet ra nrr&c tigu. - Be bat dau chuygn d9ng nhieu. Be c6 thg da, kh6c, nae C\lC va phan frng l�i v&i cac am thanh ben ngoai. C6 Ilic be ho�t d9ng nhrmg cling c6 khi yen l�ng. Bae si d� dang nghe drrqc nhip d�p cua tim thai. - Mat da phat trign gan hoan thi�n; mi mat c6 thg m& va d6ng l�i. Thai nhi bat dau tang tnr&ng tirng dqt ve chi'eu dai va trQng lrrQ'Ilg: + Dai khoang 25,4 cm va can n�ng khoang 0,34 kg vao tuan 20. + Dai 30,48 cm va n�ng khoang o,68 kg vao tuan 24. + Dai khoang 38,1 cm va n�ng khoang 1,13 kg vao tuan 28. Thay dbi b m� - B\lng bau bat dau 19 ro. Thai ph\l c6 thg tang tir o,34kg den 0,45kg/ tuan ho�c 1,35 - 1,8kg/ thang. - Num VU. va ngan tren b\lng cua ngmYi m� c6 thg s�m den. - C6 thg c6 nhfrng vet r�n phat trign tren b\lng, hong va vli. Ng\l'c l&n them, mem h011 va tinh m�ch 19 r6. Chat long trong, mau trang, gQi la sfra non, c6 thg ri tir VU.. - Thai ph\l thay thoai mai trong hau het th
thCri. gian nay. Vl the, nen ngu tren d�m vfrng chac, mang giay thap (ho�c de b�t), tranh nang ho?c nhac cac v�t n�ng. - Thay d6i thmmg xuyen hOTI va c6 thg them an vai m6n nhat dinh. NgrrCri. m� ding c6 thg bi Q' n6ng sau khi dung cac thl:rc an kh6 tieu, beo ho?c nhi'eu gia tj. - C6 nguy CO' gia tang nhi�m khufo dmmg tiet ni�u. Do d6, nen uong du nrr&c m6i ngay. - T6c thay day hOTI va nhem dau. C6 hie, ngrrCri. m� thay CO' cua tlr cung that ch?t va n&i long. Day g9i la co that Braxton Hicks (con g9i la cOTI chuygn d� gia). Hay nhanh ch6ng nh�p vi�n neu CO 4 COTI CO that tr& len trong vong 1 gier dong ho. - Ham muon tinh d\].C c6 thg tang ho?c giam va thay d6i tlr tuan nay qua tuan khac. NHUNG THAY D6I () NGVO'I ME VA THAI NHI TRONG QUY III Quy III drrqc tinh tU: tuan thl:r 28 den tuan thl:r 40. Thay dbi b thai nhi - BC) nao va h� than kinh phat trign nhanh ch6ng. NgrrCri. khac c6 thg nghe thay m�ch d�p cua thai neu d?t tay Ien b\].ng bau cua ngrrCri. m�. Ph6i cua be tiep t\].C hoan thi�n. - ThCri. gian ngu va thl:rc cua be da drrqc xac l�p. Cac d{)ng tac da va co du6i cua be thrr(mg dU'Q'C m� cam nh�n r6 rang . - Kich thrr&c thai nhi: Dai khoang 40,64cm va n?ng khoang 1,13kg den 1,35kg vao tuan 32. Dai khoang 45,72cm va n?ng khoang 2,48kg vao tuan 36. Dai khoang 50,8cm (20 inches) va n?ng tU: 2,93kg den 3,38kg vao tuan 40. - Mat cua be m& r{)ng. Da min do m& bat dau phu day cac nep nhan. - Thai nhi ho�t d{)ng nhi'eu; c6 hie ngu va thl:rc. Thai nhi c6 thg xoay dau xuong tj tri hen drr&i. Thai nhi drremg nhrr yen l?ng hOTI do c6 it khoang trong dg C\fa qu�y. Thay dbi b co th� m� - Tang can nhanh hOTI vao thang cuoi.
- Chu y se thay thai nhi d�p vao SU'OTI cua minh. Bt;mg dU'OTig nhU' chuygn dong do thai nhi C\fa qu�y. - Thai ph\l thay kh6 chiu va d� m�t m6i hon, hay bi choang vang khi thfrc d�y. Chan, ban tay va mat ca chan c6 thg bi srmg. C6 thg dau lrmg va dau c�ng chan. - Vu c6 thg ro sfra (sfra non) . - C6 thg kh6 chiu khi ngoi, n�m Iau, kh6 ngu va tfrc th& khi thai nhi dfty ngm1c Jen ph6i cua ngm'ri. m�. - C6 thg tigu ti�n nhieu Ian hon, do dau cua thai nhi de Jen bang quan ngm'ri. m�. C6 thg bi ro rl nU'&C tigu; bi tri va Q' nong; d6 mo hoi va bat dau d� m�t moi hon. - TIT cung h� thap hon do thai nhi "r
nhfrng bao cao cho thay c6 moi lien h� gifra thieu folat va nhau bong non. Ngoai ra, tlr m{)t so nghien c(ru th\l'c nghi�m tren chu{)t hay dich t� h9c cua ngmn, ngmn ta ghi nh�n r�ng kh�u phan an mat can b�ng, d�c bi�t la thieu acid folic hay m{)t so vitamin khac c6 thg dong m{)t vai tro trong nhfrng bat thrr0ng cua h� thong than kinh trung U'O'Ilg nhIT: - Vo nao (khong c6 nao) : tuy theo vling ma tY l� khac nhau. TY l� tai phat cho nhfrng Ian sinh sau la 2% khi c6 m{)t ngmYi. trong gia dinh mac, 2 - 5% sau khi sinh m{)t be VO nao, 10% sau khi sinh hai be bi vo nao. - Thoat vi nao, mang nao va h& CQt song (Spina bifida). Mfrc folat trong mau ph\l nfr c6 thai thrr0ng Ia 4 - 10 mg/ml. Nhfrng thay thuoc c6 kinh nghi�m thrr0ng cho dung acid folic nhrr m{)t each dieu tri ngan ngrra tri�u chfrng bi thieu folat. M6i phv nfr dm:;rc b6 sung 5 mg acid folic/ngay, khoang 30 - 60 ngay trrr&c khi thv thai va tiep tvc trong 3 thang dau tien cua thai kY dem lc;i.i ket qua rat tot. Dg bi et chac chan c6 thieu mau do thieu folat hay khong, thong thrr0ng bac sy se do lm;mg folat, lam xet nghi�m phet mau ngoc;i.i bien. Nhieu b�nh nhan thieu mau do thieu folat c6 tinh trc;i.ng giam tigu cau va bc;i.ch cau. Can b6 sung cho phv nfr c6 thai khoang 0,5 - 1mg folat m6i ngay, lm;mg nay thrr0ng c6 s�n trong nhfrng loc;ti da sinh to dm;rc cho uong trrr&c khi sinh. Nhfrng b�nh c6 nguy CO' cao thi nhu cau cao hO'Il. Folat c6 nhi'eu trong rau cu nhrr: nam, bong cai Da Lc;i.t (sup 10'), cu cai d�u va trai cay nhIT chuoi, drra tay. Vi�c dun nau c6 thg pha huy chat folat. Vi the, neu c6 thg thi an trai cay va rau cu trrO'i la tot nhat. Lc;i.c (d�u ph{)ng) ding c6 nhi'eu folat. - Folat ding c6 nhieu trong cac th\l'C ph�m nhIT gan, th�n, nao, la lach . . . nhrmg do nau nrr&ng nen lm;mg folat giam di rat nhieu. THIEU r6T GAY HAI CHO THAI PHU VA THAI . . NHI Nhfrng phv nfr c6 thai c6 thg d�t con h9 trrr&c nguy CO' thigu nang tri tu�, chet khi sinh ra, ho�c ban than h9 bi s�y thai neu tieu thv qua it iot. D6 la ket lu�n cua m{)t nghien Clru tren 400 phv nfr, do Vi�n Sfrc kh6e tre em Tayside (Anh) tien hanh. Giao srr Hume, trrr&ng nh6m nghien c(ru cho biet, chat iot C\l'C ky quan tr9ng doi v&i S\l' phat trign cua bao thai. Nhi'eu nghien c(ru khac da chfrng minh, d(ra tre thieu iot c6 chi so thong minh thap va phat trign tri tu� ch�m hO'Il so v&i nhfrng tre khac. Ca, rong bign, sfra va cac san ph�m trr sfra la nguon cung cap iot rat tot. a Vi�t Nam, iot ding dm;rc b6 sung trong m{)t so loc;i.i muoi.
HAY cAN THAN KHI DONG VITAMIN Cac nha khoa hQc Nga da phat hi�n ra r�ng, vi�c dung qua nhfeu vitamin se anh hmmg xau t&i sfrc khoe cua thai nhi. Theo Giao su Komanikov, Tru&ng khoa Phl). san, Vi�n nghien cfru y hQC Matxcava (Nga), 12 tuan dau tien cua thai kY la thOi di�m cac CO' quan cua bao thai phat tri�n m�nh nhat. Luc nay, vi�c uong nhfeu thuoc, d�c bi�t la vitamin, se gay nguy hi�m cho thai nhi. Ch�ng h�n: - Dung qua lieu vitamin A se khien cho thai nhi bi di d�ng, h� thong bai tiet d� bi t5n thuO'Ilg. - Dung lien tl).C vitamin C se dfo t&i de non. - Vitamin D dung qua lieu se anh hu&ng t&i cac d
- 112 bat d�u Ha Lan ho�c d�u dong hop nau chin. - 1 cu khoai tay nho. 3. Hoa qua 4 suat. M6i suat tll'ong dITong 1 phan dmn day: - 1 qua tao va 2 mieng qua c& nho (m�n, kiwi). - 112 COC nll'&C ep qua tmri. - 1 COC nll'&C qua dong hop (khong them dmmg). 4. Chit(f_am 1,5 phan. Bao gom thit, ca, tnmg nau chin va cac lo�i h�t. M6i phan tll'ong dITong v&i: - 65 - 10og thit lqn ho�c thit ga nau chin. - Bo - 10og ca. - 112 bat nho l�c ho�c h�nh nhan. - 2 qua trfrng. 5. Canxi Gorn sfra, sfra chua, phomai. 2 phan, m6i phan tll'ong dITong v&i: - 25oml sfra. - 25oml sfra d�u nanh. - 4og (khoang 2 mieng) phomai. - 2oog sfra chua. Dinh dIT&ng dong vai tro quan tr9ng doi v&i thai ph\l va thai nhi. Mfrc do tang can cua tliTig thai ph\l la khac nhau. Thong thmmg, ngmYi m� can tang 12 - 14 kg trong toan bo thai ky. Thai ph\l tuy�t doi khong nen an kieng hay bo bfra. M9t s6 ch�t can thi�t cho ba bau Trong thm gian mang thai, CO' th� cua b�n can b6 sung them cac lo�i vitamin, chat
khoang va chat dinh du6ng d� thai nhi tang trm:mg. each tot nhat d� hap thu nhfrng vitamin nay la thong qua che d9 an uong. Sinh td B Sinh to B (tfrc folate, axit folic) la m9t lo�i vitamin rat quan tr9ng cho S\f phat tri�n cua be trong thCri ky dau cua thai nhi vi chat nay giup ngan ch�n nhfrng di t�t bfim sinh nhll' b�nh nm dot song. Neu trong gia dinh c6 tien sir ve b�nh khuyet t�t ong than kinh, b�n nen tham khao y kien bac si. Cach tot nhat d� bao dam hap th\l du axit folic la mQt thang tfU'cYC khi th\l thai va trong ba thang dau mang thai, b�n can dung lm:rng axit folic b6 sung, m6i ngay it nhat 400 microgram. Can an them nhfrng thfrc an c6 axit folic ho�c giau sinh to B t\l' nhien. Nhfrng lo�i th\fC phfim CO chfra chat nay bao gom mQt SO lo�i ngli COC, banh mi, nll'cYC boa qua va banh quy dinh du6ng, sfra . . . Hay ki�m tra phan thong tin dinh du6ng tren bao bi d� bi et ham luQ'Ilg sinh to B c6 trong san phfim. Cac lo�i rau c6 la xanh nhll' xup 10' xanh, rau den, rau muong; cac lo�i h�t, nu&c cam, m9t so lo�i boa qua, d�u xanh kho va d�u Ha Lan cling chfra nhieu axit folic. Chit sit Trong thCri ey mang thai, nguCri m� can b6 sung them chat sat. Thai nhi hap th\l chat sat trr m� d� duy tri S\f song trong vong 5 ho�c 6 thang dau sau khi chao dCri. B&i v�y, nguCri m� phai tang cmmg chat sat trong thCri gian mang thai. Ham luQ'Ilg chat sat nen dung hang ngay trong thCri gian mang thai la 22mg/ ngay. M9t so ph\l nfr c6 th� can t&i 27mg/ ngay. Cac th\fC phfim c6 nhieu chat sat bao gom: thit n�c do (thit bo, thit cli'u); thit vit (da b6 da) va cac gia cam khac; ca; cac lo�i rau xanh nhll' xup 10' xanh, hap cai va rau den, rau muong; cac lo�i d�u nau chin nhu d�u xanh, d�u Ha Lan . . . An nhfrng th\fC phfim giau vitamin c cling s e giup b�n hap th\l chat sat. Hay uong m9t ly nu&c cam khi an cac lo�i rau xanh ho�c thit bo. Can th�n tr9ng v&i tra, ca phe va coca vi chat cafein c6 trong cac thfrc uong nay lam giam kha nang hap th\l chat sat cua b�n. Canxi Canxi c6 vai tro toi can thiet d� gifr cho XU'O'Ilg chac khoe. Trong 3 thang cuoi, thai nhi can m9t lll'Q'Ilg canxi l&n d� bat dau tang trmmg va phat tri�n XU'O'Ilg. Neu khong hap th\l du canxi trong cac bfra an, lll'Q'Ilg canxi can thiet cho thai nhi Se dU'Q'C lay trr XU'O'Ilg Cua nguCri m�. D� ngan ch�n dieu nay va tranh nguy CO' bi loang XU'O'Ilg ve sau, nguCri m� can hap th\l du lll'Q'Ilg canxi trong che d9 an uong d� cung cap cho minh va thai nhi. Ham luQ'Ilg canxi nen dung hang ngay trong thCri ky mang thai la 84omg/ngay. M9t so
phQ nfr co th@ can t61 10oomg/ngay. Nhfrng san phgm tl:r sfra, ch�ng h(;ln nhIT sfra, phomai va sfra chua, sfra d�u nanh co them canxi la nhfrng nguon cung cap canxi phong phu. Cha't Omega 3 Chat nay co vai tro quan trQng doi v61 S\f phat tri@n cua h� than kinh trung U'OTig, S\f phat tri@n Cua nao Va mat Cua be trU'&C Va Sau khi sinh. Nhfrng tht.rc phgm giau Omega 3 bao gom nhfrng lo(;li ca nhieu dau nhIT ca hoi, ca chinh, ca trich, ca trong va ca moi. Omega 3 con co trong thit ga, tr(rng, ca ngl:r dong hop va dau hC;lt lanh. M6N AN vA BAI THu6c CHO BA ME THIEU sO'A L(;lc nhan 5og, g(;lo te 10og, dmmg phen lITQ'Ilg vl:ra du. L�c nhan nra s�ch, gia nh6, nau chao cling g(;lo te; khi chao chin cho them dITemg phen vl:ra an. Co th@ ham l(;lc nhan cling mong gio lQ'Il. Theo y hQc c6 truyen, sfra m� ttr huyet hoa thanh, nher dong It.re cua khi ma v�n hoa, lrm thong. Do v�y, vi�c sfra nhi'eu hay it lien quan m�t thiet den S\f thinh suy cua khi huyet. Sau khi sinh con, khi huyet cua ngITCri m� bi t6n thITong, ca th@ hU' nhITQ'C nen nguon sfra bi anh hmmg (nhat la nhfrng ngU'Cri CO' th@ da S�n hU' nhU'Q'C ho�C mat mau, mat SlrC nhieu khi sinh). Che do an uong dong vai tro quan trQng trong vi�c hoi phQc khi huyet cua san phQ. Can chu y: - Dam bao cung cap 3-400 - 3.600 calo/ngay (phQ nfr binh thITemg chi can 2.500 - 2.600 calo/ngay). Vl v�y, khgu phan an trong giai do(;ln nay phai day du chat dinh dU'6ng, giau vitamin va khoang chat. - An nhfrng thfrc an d� tieu hoa, d� hap thQ. - Thay d6i mon an thITemg xuyen d@ tang khfo vi. - An lam nhieu bfra, khong nen an qua no mot Ilic. - Khong kieng khem qua mfrc. Can an cac tht.rc phgm vl:ra co tinh am vl:ra lQ'i sfra nhIT thit de, thit ga, mong gio lQ'Il, tr(rng, l(;lc, cac lo(;li d�u . . . - Kieng cac do song l(;lnh (nhU' hai san, g6i ca), cac chat tanh (nhU' cua, so, oc, hen, trai, ca me). HC;ln che cac gia vi cay nong (nhIT &t, hC;lt tieu, mu tC;lt), cac chat kich thich (nhIT che, Ca phe, thuoc la) vi chung gay mat ngu, ITC che qua trinh tC;lO sfra. D@ tang sfra, co th@ SIT dQng mot so mon an bai thuoc sau:
- Mong gio lQTI 2 cai (nh s�ch, c�o het lOng), thong thao 30 g (cho vao tui vai b9c ey), hanh hoa 3 nhanh. Tat ca cho vao noi, dfi nrr&c, ham nhl:r, b6 ba thuoc, nem gia tj. An thit, uong nrr&c ham, co th� dung thrr(mg xuyen. Neu ngmYi khi huyet hrr nhi'eu, m�t moi, co th� them drrOTig quy, hoang kY m6i thfr 50 g d� tang crr0ng khi huyet. - DrrOTig quy 10og, thit de 2oog (nh s�ch, thai mieng), gl:rng tmri s lat, hanh hoa 3 nhanh. Tat ca cho vao noi ham nh6 bra, t&i khi thit de chin nhl:r thi them gia tj. An thit, uong nrr&c ham (chia nhi'eu bfra). Mon nay thich hqp v&i ngmYi sau de mat mau nhi'eu, gay com, kem an, ngmn l�nh, it sfra. NgmYi tao bon khong nen dung. - Vl:rng den 3og (gia nh6), g�o te 5og, nau chao. Mon nay vl:ra lQ'i sfra vl:ra nhu�n trang, thich hqp v&i nhfrng san phv sau de huyet hrr, tao bon, it sfra. Ngoai che d9 an uong, ngmn m� can nghi ngoi nhieu, tranh m9i cang th£ng than kinh va cau gi�n, t\].' t�O cho minh S\f thocii mai, vi S\f cang th�ng tinh than anh hmmg rat xau t&i qua trinh t�o sfra.
PHAN II NHO'NG vAN DE cAN Br:Er KHI MANG THAI cAc NGUY ca THAI NGOAI DA CON "Em da bi m6 c6 thai ngoai tu cung, v�y c6 thg bi l�i & fan c6 thai sau khong? Chfrng viem phan ph\l c6 d� dfo den c6 thai ngoai tu cung khong?". Thai ngoai tu cung thmmg do voi trfrng bi tac ho�c l&p lien bao voi trfrng khong drra dU'Q'C trfrng da th\]. tinh vao tu Cung. C6 t&i 50% trmmg hqp c6 thai ngoai tu cung xay ra & nhfrng ph\l nfr c6 b�nh viem phan ph\l hay viem tigu khung, l�c n()i m�c tu cung, di t�t bftm sinh & voi trfrng, da tlrllg bi m6 (y voi trfrng, viem ru()t thrra v& gay dinh va xoan voi trfrng. . . Khoang 85% b�nh nhan da c6 thai ngoai tu cung c6 thg mang thai binh thrremg sau nay, chi khoang 10 - 20% bi l�i, so con l�i khong thg c6 thai nfra ho�c sfty thai t1;r nhien trong 3 thang dau. Nguy ca c6 thai ngoai trr cung ding cao & cac doi trrQ'Ilg sau: - Da that ho�c cat voi trfrng nhrmg vfin c6 thai: Nguy CO' c6 thai ngoai tu cung la 60%. - Da m6 ph\lC hoi voi trfrng sau khi that. - Dung oestrogen va progesteron: Cac ho6c mon nay c6 thg lam thay d6i chuygn d()ng binh thmmg cua IOng mao (y lien bao voi trfrng, lam ch�m S\f di chuygn cua trfrng da th\]. tinh vao trr cung, khien n6 lam t6 ngay t�i voi trfrng. - Uong thuoc tranh thai lo�i chi c6 progesterone, su d\lng d\lng C\l tu cung c6 bai tiet ra chat progesterone ho�c vien tranh thai khftn cap ma vfin c6 thai. Khong c6 each phong ngrra thai ngoai tu cung. Tuy nhien, nen co gang tranh nhfrng yeu to nguy CO'. LAM Ml;: QUA TRE DE DAN DEN BtNH LO.ANG - - , XVONG
Nhfrng co gai m&i l&n mang thai se lam gia tang nguy CO' XtrO'Ilg bi yeu di. Trong mot nghien c(ru m&i t�i My, 1/3 so ba m� & tu6i thieu nien c6 chi so di�n hinh cua b�nh loang XU'O'Ilg, ho�C CO dau hi�u bao trmrc can b�nh nay. "Can phai dam bao r�ng nhfrng ba m� thieu nien tieu thv du lm;mg canxi trong thm gian mang thai - 1300 mg m8i ngay, d� dap frng nhu cau canxi cua ca m� l�n bao thai", Kimberly 0. O'Brien t�i trmmg Sfrc khoe cong dong Johns Hopkins Bloomberg & Baltimore phat bi�u. Canxi d�c bi�t can thiet trong thm ky mang thai do bao thai khi l&n Ien can nhi'eu chat dinh dU'&ng d� hinh thanh XU'O'Ilg, trong h}c ban than CaC thieu nfr ding can nhieu canxi cho chinh minh. Th\fc te, 40% lm:mg XU'O'Ilg cua con gai dU'Q'C hinh thanh trong do tu6i d�y thi. M�c du c6 hO'Il mra tri�u thieu nfr sinh con t�i My m8i nam nhll'Ilg chU'a c6 nhi'eu thong tin ve vi�c mang thai anh hU'&ng the nao t&i XU'O'Ilg cua ngli'm m�. O'Brien va cong S\f da nghien c(ru 23 co gai mang thai trong do tu6i 13,5 den 18,3. Cung giong nhll' ngITm l&n, lITQ'Ilg tieu thv canxi trong thm kY mang thai cua cac co gai tre cao hO'Il la sau khi sinh. Khoang 1/ 3 cac ba m� tre c6 dau hi�u XU'O'Ilg mong di dang k� sau khi sinh. Trong so 15 em dU'Q'C do XU'O'Ilg trong 3 - 4 thang sau khi sinh, 2 em c6 cac dau hi�u cua b�nh loang XU'O'Ilg, 3 em khac CO dau hi�u Cua tien loang XU'O'Ilg. Tuy v�y, khong phai cfr mang thai (y do tu6i thieu nien la XU'O'Ilg bi yeu di. Ket qua nghien c(ru chi ra r�ng, tieu thv nhi'eu lITQ'Ilg canxi hO'Il trong thm ky mang thai se giup chong l�i tinh tr�ng yeu xITO'Ilg. PHU NO' HUT THU6c KHI MANG THAI c6 HAI . . CHO THAI NHI Phv nfr hut thuoc d� sinh con c6 it tinh trung. Kh6i thuoc c6 th� gay t6n thU'O'Ilg cho cac te bao lam nhi�m V\l san xuat tinh trung sau nay cua bao thai. Day la ket qua dieu tra cua mot nh6m nghien c(ru Dan M�ch, sau khi tien hanh thu th�p, theo d6i m�u tinh dich va mau cua hO'Il 300 chang trai trong vong 7 thang. Nhfrng ba m� cua so ngli'Cri nay cling dU'Q'C yeu cau thong bao ve so Ian hut thuoc khi mang thai h9. Tien s1 Lone Storgaard, trIT&ng nh6m cho biet, lITQ'Ilg chat inhibin B (mot hormone lien quan den S\f San xuat tinh trung) (y nhfrng chang trai CO m� "lam b�n" v&i hO'Il 10 dieu thuoc m8i ngay giam dang k� so v&i nhfrng trmmg hqp c6 m� khong hut, ho�c hut dU'&i 10 dieu. Ngoai ra, t6ng so va m�t do tinh trung cua nhfrng chang trai nhi�m kh6i thuoc cling thap hO'Il 48% so v&i ngITCri binh thmmg. Dan M�ch - mot trong nhfrng quoc gia c6 tY l� phv nfr hut thuoc cao nhat the gi&i - da c6 S\f svt giam r6 r�t ve m�t do tinh trung cua dan ong trong vong 5 th�p kY gan day. Tuy nghien Clru tren ChU'a di Sau vao nguyen nhan Cua hi�n tli'Q'Ilg nay, song gia thuyet d�t ra la,
c6 th� cac thanh phan trong kh6i thuoc da lam t6n thl.l'ong cac te bao dong vai tro san xuat tinh trung sau nay cua bao thai. Ph µ n u h ut th udc khi mang thai dl sinh tre kh6 baa V&i 6 - 7 dieu thuoc m6i ngay, thai ph\l CO th� biet trU'&C r�ng con Cua minh Sau nay Se la mot dfra tre cfrng dau va d� bi kich d{)ng hon so v&i nhfrng dfra tre c6 m� khong hut. Theo cac nha khoa hoc My, nhfrng bi�u hi�n bat thmmg tren cho thay, dmmg nhll' tre dang phai trai qua giai do�n cai nghi�n thuoc la. Theo tien s1 Karen Law, ngmYi dftn dau nh6m nghien cfru thu{)c D�i h9c Brown, Rhode Island, lieu nicotine ngmYi m� srr dvng khi mang thai cang cao thi dau hi�u ding th�ng than kinh & tre cang ro r�t. Di'eu dang n6i la tinh khi tre sa sinh c6 m� hut thuoc khi mang thai giong v&i nhfrng em c6 m� dung cocaine ho�c heroin trong thai k)r. Khi tien hanh nghien cfru, Law cling c{)ng S\f da do lll'Q'llg cotinine - mot chat sinh ra khi CaC phan tlr nicotine bi be gay - trong nl.l'&C bQt Cua nhfrng ph\l nfr m&i sinh dU'Q'C 2 ngay, nh�m xac dinh ai da hut thuoc khi mang thai. Nher d6, nh6m da 19c ra dl.l'Q'C nhfrng tre SO' sinh da "hit kh6i thuoc" trong bvng m� Va nhfrng em be khong tiep XUC v&i chat kich thich nay. Sau khi quan sat thai do cua so tre nay trong mot thCri gian, h9 nh�n thay nhfrng em nhi�m nicotine c6 bi�u hi�n stress r6 r�t va tinh khi that thITerng hon so v&i nhfrng tre binh thITerng. Dieu nay chfrng to nhfrng em be "nicotine" c6 th� da nghi�n thuoc la khi con la bao thai, Va tr& nen cau kinh bat thll'erng khi khong dU'Q'C tiep XUC v&i no (y ngoai bvng m�, Law nh�n dinh. Theo Law, nhfrng tre bi t6n thll'ong ve m�t hanh vi do thuoc la rat can dl.l'Q'C quan tam va cham s6c d�c bi�t. Bi�u hi�n tinh khi that thITerng c6 th� chi xuat hi�n vao giai do�n dau dCri, song ciing c6 th� keo dai va tr& nen nghiem tr9ng neu tre l&n len trong moi trll'erng khong lanh m�nh hay ap l\fC CUOC song Cao. Trl.l'&C day tl:rng c6 mot so nghien cfru cho thay, vi�c hut 10 dieu thuoc m6i ngay khi mang thai thITerng dftn den hi�n tITQ'llg tre sinh ra bi thieu can. Gier day nghien cfru m&i da chi r6 r�ng, & lieu nicotine thap hon (6 - 7 dieu m6i ngay), thai nhi ding vftn bi anh hll'&ng xau. Nghien cfru dl.l'Q'C dang tren bao Pediatrics cua My va dl.l'Q'C danh gia la di�m kh&i dau quan tr9ng. Cac nha khoa h9c se con tiep tvc di tim lCri giai cho nhfrng van de nhll': li�u thai ph\l cai thuoc la trong vong 6 thang ho�c hut & mfrc thap hon 6 dieu m8i ngay c6 cai thi�n dl.l'Q'C tinh hinh hay khong. Ph µ n u h ut th udc khi mang thai sinh con dl bj ti�u du&ng Hut thuoc trong thai kY khong nhfrng de d9a tr\fC tiep sfrc kh6e cua thai nhi ma con lam tang 4 lan nguy CO' bi b�nh ti�u dl.l'erng cua dfra tre khi den tu6i trn&ng thanh. Nhfrng thay d6i ve chuy�n h6a cua thai nhi chinh la nguyen nhan dftn t&i tinh tr�ng nay.
NgmYi ta da tien hanh phan tich so li�u cua gan 17.000 tre Anh sinh tlr thang 3/1958. Ho sO' cua m6i tre deu ghi r6 ngmYi m� c6 hut thuoc sau khi mang thai thang thfr 4 hay khong. Theo cac tac gia, vi�c hlit thuoc khi mang thai c6 th� dftn t&i suy dinh drr&ng bao thai. Cac em be se t\l' thich nghi d� chugn bi doi ph6 v&i m9t moi trmmg thieu thfrc an khi ra doi Chung tr& nen khang insulin va c6 XU hrr&ng tich Hiy m&, nhrmg chrrO'Ilg trinh chuy�n h6a nay hoan toan khong phu hqp v&i che d9 an giau calo va it v�n d
THAI PHU VA VIEC DONG THU6C . . Khi mang thai, vi�c dung Sulfamid c6 th� gay giam thi�u dmmg huyet & thai nhi, khien tre sinh ra bi vang da, Rifampicin de d9a chay mau . . . Vi v�y, ph\l nfr mang thai tuy�t doi khong dU'Q'C tl)' y dung thuoc, can thl)'C hi�n nghiem tuc chi dinh Cua bac Si. Anh h uO'ng cua th u6c ain cac giai GO?fl mang thai 1. Pha phan do�n: la 2 tuan dau cua thai ey, doc tinh thuoc c6 th� gay di chfrng ho�c lam phoi bao chet. 2. Thm kY phoi: keo dai 75 ngay, thai phat tri�n nhanh, hau het cac CO' quan bat dau hinh thanh nen rat nh�y cam v&i thuoc. Vi�c t\l' y dung thuoc trong thm ky nay c6 th� gay quai thai. 3. Thm kY thai t\r 3 den 5 thang: thai it nh�y cam hO'Il nhrmg luon bi thuoc tan cong, gay doc cho bao thai. 4. Thm kY thai t\r 6 den thang 9 thang: nhau thai bien chat dan, nhi'eu chat thuoc tham qua thai, gan va th�n chU'a thai dmyc. Luc tr& d�, neu m� dung thuoc c6 th� gay ngo doc cho tre sa sinh. Thuoc c6 th� tham vao thai qua h� nhung mao, be m�t cua nhau. M6i lo�i thuoc t�p trung gay doc (y nhfrng nO'i khac nhau, nhll' Tetracyclin (y XU'O'Ilg va mam rang, Chloroquin & v6ng m�c mat . . . M(>t s6 th udc c6 thi gay quai thai1 dj t?,t - Quinin gay diec. - Quinidin lam giam thi ll)'c. - Chloroquin gay diec, phi d�i mra ngITCri. - Cac Tetracyclin gay di t�t chan tay, d\lC thuy tinh th�. Th� t�p trung (y XU'O'Ilg va mam rang (Tetracyclin - Oxytetracyclin, Clotetracyclin). - Khang sinh Aminoglucozid gay diec. Cam dung suot thai ky. - Captopril gay di t�t va thai chet lrm. Khong dmyc dung thuoc nay. - Phenobarbital gay di t�t (y tim, khe moi va vom mi�ng, h� XU'O'Ilg, than kinh trung U'O'Ilg va ong tieu h6a. - Penicilamin gay di t�t & mo lien ket va cac di t�t khac.
Nh ung th ubc gay bit th u&ng v� ch uc nang (J thai va tre sd sinh - Sulfamid de d9a vang da. Cam dung trong 3 thang dau cua thai ey. - Rifampicin de d9a chay mau. Neu can phai dung kem vitamin K. - Chloramphenicol gay h9i chfrng xam. Khong dung trong 3 thang cuoi. - Sulfamid chong ti�u dmmg gay nguy ca giam thi�u dmmg huyet & thai nhi. - Thuoc giam dau, thuoc ngu gay nguy hi�m & tre SO' sinh. Cam dung trong 3 thang cuoi thai ky. - Thuoc hq. huyet ap (Diazoxid) dung dai ngay gay rtm . g t6c, frc che co b6p trr cung khi sinh. - Rezecpin lam tre m&i sinh tim d�p ch�m, tac mui, buon ngu. v6'i cac lo?i khang sinh - Loq.i khong dung dtrqc: Chloramphenicol, Norflo-xacin, Emetin, Ofloxacin, Dihydroemetin, cac Sulfamid, Erythromycin, cac Tetra-cyclin, Grisofulvin, Cotrimoxazon, Nitrofurantoin, cac quinolon, Trimethoprim. - Loq.i can th�n tr9ng: Clindamycin, Quinacrin, Ethambutol, Rifampicin, Isoniazid, Vancomycin, Mebendazol, Quinin. M(>t sb th ubc sau aay khong au'CJc dung khi mang thai va cho con bu - Thuoc chong lo au, gay ngu, an than. - Thuoc Antihistamin, Benzodiazepin, Barbiturat. - Thuoc chong dong mau: Heparin - tieu khoi (Enzyme). - Thuoc chong co gi�t: Hydantoin, Barbiturat, Ben- zodiazepin. - Thuoc chong tram cam: 3 vong - IMAO. - Thuoc chong ti�u dmmg Sulfonylurea, Insulin. - Thuoc khang Histamin Receptor H1, d§.n chat ethanolamin. - Thuoc dieu tri tang huyet ap : Adrenergic, phong be beta . . .
- Thuoc lQ'i tigu Thiazid, lQ'i tigu quai, thfim thau. - Thuoc tri Parkinson: Dopamin - chong tiet Cholin. - Thuoc chong loc;tn tam than: Phenothiazin, Thioxanthen, Dibenzodiazepin . . . - Thuoc chong ho, long derm. - Thuoc phong be h,ra ch9n beta. - Thuoc gian phe quan. - Thuoc kich thich nao. - Thuoc khang histamin H2. - Thuoc frc che mi�n dich. - Thuoc nhu�n trang, kich thich - thfim thau, lam mem, tc;to khoi. - Thuoc gay ngu, giam dau gay ngu, hc;t sot khong gay ngu. - Thuoc chong viem khong steroid. - Thuoc kich dvc: hormone sinh dvc. cAc CHUNG DI UNG THVO'NG GAP TRONG . . THAI SAN Trong thm gian mang thai va sau khi sinh n&, hoc;tt d9ng cua cac CO' quan va S\l' chuygn h6a chat Cr CO' thg ngrr(ri phl). nfr CO nhieu thay d6i; ro r�t nhat la nhfrng bien d6i ve nQi tiet. D6 la nguyen nhan khien m9t so hi�n trrQ'Ilg di frng tang Ien, th�m chi den mfrc nghiem tr9ng. Cic ch ung dj ung th u&ng g#p bao gdm I. Min ngua Nhi'eu ph\l nfr bi mfin ngfra ngoai da suot tU: khi thv thai den hie sinh xong. Tinh trc;tng nay khong chi lam b�nh nhan kh6 chiu, bl,l'C d9c ma con CO thg gay nhi�m khufin da (do gai den xay xat), dftn den nhi�m khufin cac CO' quan phu tc;tng khac trong CO' thg. 2. Non
Ban than bao thai va S\f trao d6i chat gifra m� va con qua M thong nhau thai c6 thg la mQt yeu to gay di (mg dign hinh; vi trong bao thai CO cac protein l� doi VOO CO' thg ngmn m� (protein d6 c6 nguon goc trr ngmn bo, dm;rc tinh trung mang den khi th\l tinh). MQt so it ph\l nfr khi mm c6 thai bi non mrra rat n�ng, den mfrc gay slit, chi con da b9c XU'O'Ilg, m�ch nhanh, mau bi nhi�m axit rat n�ng, CO thg ru Vong neu khong dm;rc dieu tri dung va kip thm. Neu vi�c dieu tri n9i khoa khong c6 ket qua, bac sI phai pha thai dg Clru ngli'm m� va ngay sau khi pha, ba m� l�p tfrc ngtrng non mrra va tr& l�i binh thll'Ong. 3. Tieu chay Sau m9t thm gian dai kieng khem qua mfrc, mQt so san ph\l t\l' cho phep minh an m9t luc qua nhi'eu thfrc an khoai kh�u (trong d6 c6 nhieu thit m&) nen bi tieu chay n�ng. Trong nhi'eu nam sau d6, h� CIT an thit m& la hQ l�i bi tieu chay. 0 nhfrng ngli'm ttrng bi di (mg trU'&C khi CO thai, vi�c mang bau CO thg khien tinh tr�ng di (mg n�ng them ho�c nh� di. M9t khao sat dm;rc th\fc hi�n & nhfrng thai ph\l da tlrilg bi hen cho thay, trong 1/ 3 trli'0ng hQ'P, b�nh hen dU'Q'C cai thi�n; so trli'0ng hQ'P b�nh n�ng them ding chiem tY l� tll'O'Ilg t\f. Nhfrng higu biet cua khoa h9c ve di (mg hi�n vfo chU'a day du. Hau het cac thuoc chong di (mg la h6a chat khang histamin (san ph�m do ca thg sinh ra khi bi di (mg), chong chi dinh ho�c phai th�n tr9ng v61 ph\l nfr mang thai va cho con bu. Vl v�y, khi bi di (mg, thai ph\l tuy�t doi khong dU'Q'C t\l' y dung thuoc ma phai den g�p bac sI chuyen khoa. D\fa vao ket qua tham kham lam sang va hoi han c�n ke nhfrng thong tin can thiet, bac sI se quyet dinh c6 cho dung thuoc hay khong; neu c6 thi nen ch9n lo�i thuoc nao dg it gay nguy h�i cho ngli'm m� va thai nhi. cAc BIEN PHAP CH6NG STRESS TRONG THO'I KY MANG THAI Dg tranh cang th�ng trong thm gian cha be ra dm, b�n hay th\fc hi�n nhfrng dong tac dO'Il gian co thg giup minh thll' gian nhll': n�m nghi m9t chut, d�t ban tay Ien b\lng dg cam nh�n d(ra be dang C\fa qu�y, ngam minh trong nli'&C am, tro chuy�n v{ri tre nho . . . Trong thai ey , ngli'm ph\l n fr rat d � b i stress, roi lo�n cam xuc, thay d6i tinh tinh, hay cau gi�n . . . do nhfrng thay d6i ve tam ly, xa hQi, sinh ly (trong do nguyen nhan chinh la S\f gia tang lll'Q'Ilg ho6c mon) . Vi�c kigm soat dU'Q'C stress se giup ngli'm m� tli'O'Ilg lai cam thay thoai mai va khoe khoan hO'Il. C6 thg ap d\lng cac bi�n phap dU'61 day: - Dam bao nghi ngO'i day du ca ve thg chat va tinh than: Khong nen dg cong vi�c hang ngay choan het thm gian nghi cua b�n. Co gang ngu du giac, th�m chi nen l�p m(>t thm gian bigu cho vi�c ngu va nghi ngO'i. Danh rieng cho minh nhfrng gi& phut yen tinh dg c6 thg suy tll', d9c bao, ngam tranh, viet nh�t k)r...