THAI SUY BS. Đinh Thị Ngọc Lệ
MỤC TIÊU HỌC TẬP : 1) Trình bày được sinh lý bệnh của suy thai 2) Trình bày nguyên nhân, triệu chứng và cách xử trí thai suy
1) Định nghĩa : Suy thai là tình trạng sự sống của thai nhi bị đe dọa do thiếu oxy khi thai còn nằm trong bụng mẹ. Có hai loại: -) Suy thai cấp -) Suy thai mãn
2. SINH LÝ BỆNH - Sự thích nghi: Khi thiếu ôxy à phân bố lại máu • - Thay đổi tần số tim thai: Bình thường lưu lượng máu qua thai là 180-200ml/kg/phút. Khi có tình
• Hệ thống nhận cảm áp lực, nhận cảm hoá học hoạt động làm tăng nhịp tim thai. • Thiếu oxy kéo dài thì bản thân cơ tim cũng sẽ thiếu oxy, nhịp tim sẽ chậm dần và ngưng đập. • - Sự thải phân su vào nước ối • - Sự thay đổi về sinh hoá: • + Toan hô hấp: Khởi đầu là toan hô hấp do sự gia tăng của CO2 trong máu, có thể hồi phục nếu sự trao đổi máu mẹ và con bình thường.
• - Hậu quả đối với trẻ sơ sinh: • Nếu tình trạng thai suy không được xử trí kịp thời, tình trạng thiếu ôxy kéo dài đứa trẻ sinh ra có thể bị các bệnh lý sau: • + Tổn thương não, phù não, hôn mê, co giật, xuất huyết não • + Tim to do thiếu oxy kéo dài • + Suy thận chức năng • + Suy gan với vàng da do tăng bilirubin gián tiếp •
2) Nguyên nhân 2.1 Về phía thai: - Thai suy dinh dưỡng, kém phát triển - Thai già tháng (quá ngày) - Thai dị dạng - Do xung khắc máu mẹ & con
2.2 Về phía mẹ: - Do mẹ mắc những bệnh làm giảm oxy như : + Suy tim + Thiếu máu + Lao phổi + Nhiễm độc + Nhiễm khuẩn cấp tính - Do rối loạn cơn co TC: cơn co mạnh, tăng trương lực cơ bản
2.3 Do phần phụ của thai - Rau tiền đạo - Rau bong non - Bánh nhau xơ hóa trong trường hợp thai già tháng - Vỡ ối non - Vỡ ối sớm - Nhiễm trùng ối - Sa dây rốn, rốn quấn cổ
2.4 Do thầy thuốc - Do dùng thuốc tăng co không đúng chỉ định trong đẻ chỉ huy - Kích thích cơ TC làm cho cơn co tăng quá mức - Can thiệp sản khoa sớm, không đúng chỉ định
3) Triệu chứng lâm sàng 3.1 Thay đổi nhịp tim thai - Bình thường nhịp TT 120-160 lần/phút,đều,rõ - Khi mới suy: >160 lần/ phút - Khi suy nặng: TT
4. Phát hiện suy thai bằng máy ghi cơn go- tim thai
• Các chỉ số cần đọc - Tim thai cơ bản - Dao động nội tại - Nhịp giảm + nhịp giảm sớm + nhịp giảm muộn + nhịp giảm bất định
• Soi ối: Có thể kiểm tra màu sắc của nước ối ngay giai đoạn đầu của chuyển dạ bằng phương pháp soi ối. Bình thường nước ối trong hoặc có lẫn ít chất gây. Nước ối xanh hoặc lẫn phân su là có biểu hiện của suy thai. Ngày nay soi ối ít được sử dụng .
• Đo pH máu da đầu • + Bình thường pH lúc bắt đầu chuyển dạ 7,29 ± 0,05 duy trì trong suốt cuộc chuyển dạ nếu không có suy thai. • + Khi cổ tử cung mở hết pH giảm nhẹ 7,28 ± 0,05 • + Khi rặn sổ giảm còn 7,23 ± 0,06 • + Có mối liên hệ giữa nhịp giảm muộn và pH với chỉ số APGAR xấu, khi pH
5) Xử trí suy thai 5.1 Xử trí triệu chứng -Cho sản phụ nằm nghiêng trái -Cho thở oxy - Có thể truyền Ringers lactat, Natribicarbonat 4,2%, - Kháng sinh nếu có nhiễm trùng - Hạ sốt khi nhiệt độ >38.5
5.3 Xử trí sản khoa - tìm nguyên nhân để xử trí - nếu không hiệu quả thì lấy thai thủ thật hoặc mổ lấy thai
6.Dự phòng • Theo dõi chuyển dạ bằng biểu đồ chuyển dạ để phát hiện sớm suy thai và can thiệp lấy thai ra kịp thời • Đánh giá đúng tình trạng bệnh lý của mẹ và thai • Theo dõi liên tục tim thai 15-30 phút/lần phù hợp với chuyển dạ • Điều chỉnh cơn co cho phù hợp với giai đoạn chuyển dạ