Taïp chí “Noäi tieát vaø Ñaùi thaùo ñöôøng” Soá 51 - Naêm 2022 KHẢO SÁT TỶ LỆ LOÃNG XƯƠNG CỦA PHỤ NỮ TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ Trần Bùi Hoài Vọng, Trần Thừa Nguyên, Trần Quang Nhật, Trần Nhật Quang Bệnh viện Trung ương Huế DOI: 10.47122/vjde.2022.51.11 ABSTRACT khoảng 20% mắc chứng loãng xương và ở đàn Ratio of osteoporosis in women ông cùng độ tuổi trên thì tỷ lệ mắc là khoảng at Hue Central Hospital 10%. Một nghiên cứu ở Việt Nam cho thấy khoảng 20% phụ nữ trên 60 tuổi bị loãng Background and objective: Osteoporosis is xương. Loãng xương là một căn bệnh âm a common disease in the elderly. Many studies thầm, ít được người bệnh quan tâm nhưng tiến show that women aged 60 years or more, tới hậu quả nghiêm trọng là gãy xương. Để about 20% osteoporosis and in men the same chẩn đoán loãng xương, hiện nay đo mật độ age on the incidence is about 10%. A study in xương bằng phương pháp đo hấp phụ năng Vietnam showed that about 20% of women lượng tia X kép(DEXA) được xem là phương over 60 with osteoporosis. Osteoporosis is a pháp chuẩn. Để đánh giá tình hình loãng silent disease, patients are less interested but xương trên những phụ nữ đến khám tại Bệnh progress to serious consequences as fractures, viện Trung ương Huế, chúng tôi tiến hành fracture location is common femoral neck and nghiên cứu đề tài “Khảo sát tỷ lệ loãng xương spine. Currently, to diagnose osteoporosis, của phụ nữ tại Bệnh viện Trung ương Huế” measurements of bone mineral density nhằm mục tiêu: Xác định tỷ lệ loãng xương, measurements by adsorption dual energy x- thiếu xương trên từng nhóm tuổi ở phụ nữ trên rays are considered the standard method. This 40 tuổi đến khám sức khỏe. Phương pháp study aims to determine the rate of nghiên cứu: Mô tả cắt ngang. Phân tích mật osteoporosis on the subject to examination and độ xương được đo bằng phương pháp DEXA the rate of osteoporosis in women by age của phụ nữ từ 40 tuổi đến đo mật độ xương tại group. Methodology: A cross-sectional study. Bệnh viện Trung ương Huế. Kết quả: Tỷ lệ Conducting research on bone mineral density loãng xương ở phụ nữ là 15%, thiếu xương là by DEXA method of women aged 40 to 27%. Tỷ lệ thiếu và loãng xương tăng dần theo measure bone mineral density at the Hue nhóm tuổi. Từ 60 tuổi loãng xương là 22.3% Central Hospital. Osteoporosis was defined và loãng xương cột sống chiếm 52.8%, có sự by WHO standard. Results: The prevalence of khác biệt có ý nghĩa thống kê so với nhóm tuổi osteoporosis in women 15%, osteopenia 27%, từ 40-49. Tỷ lệ loãng xương cột sống cũng increased rate of osteporosis by age group. In tăng theo tuổi và tăng nhanh hơn trình trạng women aged 60 years or more osteoporosis loãng xương chung. Kết luận: Cần đo mật độ 22,3% and osteoporosis of spine 52,8%. xương thường quy cho phụ nữ có độ tuổi từ 60 Conclusion: Bone density should be routinely để xác định tình trạng loãng xương. measured in women over the age of 60 to Từ khóa: mật độ xương, loãng xương, phụ determine osteoporosis. nữ Key words: Bone density, osteoporosis, women Chịu trách nhiệm chính: Trần Thừa Nguyên Ngày nhận bài: 05/10/2021 TÓM TẮT Ngày phản biện khoa học: 10/11/2021 Đặt vấn đề: Loãng xương là một bệnh Ngày duyệt bài: 14/01/2022 thường gặp ở người lớn tuổi. Nhiều nghiên Email: tranthuanguyen23@gmail.com cứu cho thấy phụ nữ từ 60 tuổi trở lên có Điện thoại: 0903597695 81
Taïp chí “Noäi tieát vaø Ñaùi thaùo ñöôøng” Soá 51 - Naêm 2022 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Để đánh giá tình hình loãng xương trên Xã hội càng phát triển thì tuổi thọ con những phụ nữ đến khám tại bệnh viện Trung người càng được nâng lên, bên cạnh các bệnh ương Huế, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề lý tim mạch, chuyển hóa, ung thư thì loãng tài: “Khảo sát tỷ lệ loãng xương của phụ nữ xương là một bệnh thường gặp ở người lớn tại Bệnh viện Trung ương Huế ” nhằm mục tuổi. Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ từ 60 đích: tuổi trở lên có khoảng 20% mắc chứng loãng 1. Xác định tỷ lệ loãng xương, thiếu xương và ở đàn ông cùng độ tuổi trên thì tỷ lệ xương qua đo mật độ xương bằng phương mắc là khoảng 10%. pháp DEXA. Một nghiên cứu ở Việt nam cho thấy 2. Đánh giá tình trạng loãng xương khoảng 20% phụ nữ trên 60 tuổi bị loãng chung và loãng xương cột sống theo các nhóm xương. Loãng xương là một căn bệnh âm thầm tuổi. ít được người bệnh quan tâm nhưng tiến tới hậu quả nghiêm trọng là gãy xương, vị trí gãy 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU xương hay gặp là cổ xương đùi và cột sống. 2.1. Đối tượng nghiên cứu: Tiêu chuẩn Theo một nghiên cứu, tần xuất gãy xương chọn đối tượng nghiên cứu: phụ nữ có tuổi từ do loãng xương trong đời ở người da trắng độ 40 tuổi trở lên đến khám sức khỏe tại phòng tuổi 85 là 2:1 ở phụ nữ và 3:1 ở đàn ông. Tầnkhám, bệnh viện quốc tế Huế. Thời gian thực xuất gãy cổ xương đùi ở phụ nữ tương đương hiện từ 1.1.2021-30.6.2021. với ung thư vú. Gãy xương là một trong những Tiêu chuẩn loại trừ: đối tượng đã được nguyên nhân làm ảnh hưởng đến chất lượng chẩn đoán loãng xương, đang điều trị bệnh sống và giảm tuổi thọ của người lớn tuổi, nó loãng xương, viêm khớp dạng thấp, bệnh bướu cũng là gánh nặng về kinh tế và xã hội. Phát giáp, đang dùng corticoid trên 15 ngày. hiện và điều trị loãng xương với mục đích 2.2. Phương pháp nghiên cứu chính là dự phòng gãy xương. 2.2.1 Phương pháp: Mô tả- cắt ngang. Để chẩn đoán loãng xương, hiện nay đo - Đo mật độ xương bằng phương pháp mật độ xương bằng phương pháp đo hấp phụ DEXA tại hai vị trí là cổ xương đùi phải và năng lượng tia X kép(DEXA) được xem là cột sống thắt lưng từ L1-L4 bằng máy phương pháp chuẩn [5], [6], [7], [8], [9], [10]. OSTEOSYST, với phần mềm dành cho người Do điều kiện kinh tế nên tại Việt Nam vấn đề châu Á có sẵn trong máy. loãng xương chưa được quan tâm đúng mức, - Mật độ xương đo ở cổ xương đùi được cũng như phương tiện chuẩn để chẩn đoán dùng để chẩn đoán loãng xương chưa được phổ biến vì vậy có nhiều sai lệch - Tiêu chuẩn chẩn đoán loãng xương theo trong chẩn đoán và điều trị. WHO [6]: Bình thường Thiếu xương Loãng xương Loãng xương nặng T≥-1 -2,5 < T < -1 T ≤ -2,5 LX+ tiền sử gãy xương gần đây - Xác định tỷ lệ loãng xương theo nhóm tuổi, và so sánh tình trạng loãng xương và loãng xương cột sống giữa các nhóm tuổi. - Xử lý số liệu: Theo phần mềm SPSS 16.0 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 3.1. Đặc điểm chung 3.1.1. Tuổi trung bình: Kết quả có 442 đối tượng được đưa vào nhóm nghiên cứu với tuổi trung bình 59,78 ± 12,98 82
Taïp chí “Noäi tieát vaø Ñaùi thaùo ñöôøng” Soá 51 - Naêm 2022 3.1.2. Phân bố theo nhóm tuổi Bảng 3.1. Phân bố theo nhóm tuổi Nhóm tuổi 40 – 49 50 – 59 60 - 69 ≥ 70 Tổng Số lượng 72 173 115 82 442 Tỷ lệ(%) 16,3 39,1 26 18,6 100 Đa số người được chỉ định đo mật độ xương là nữ và độ tuổi đến khám tập trung trong nhóm từ 50- 69 tuổi. 3.2. Tỷ lệ loãng xương 3.2.1. Tỷ lệ loãng xương chung Biểu đồ 3.1. Loãng xương ở tất cả mọi lứa tuổi Tỷ lệ loãng xương là 15%, thiếu xương 27%, có ý nghĩa so với bình thường ( p < 0.05). Tác giả Nguyễn Trung Hòa nghiên cứu đo MĐX bằng phương pháp siêu âm trên 1205 phụ nữ trên 45 tuổi tại thành phố Hồ Chí Minh thì loãng xương là 27,7%, phụ nữ sau mãn kinh là 37,2%, kết qủa cao hơn của chúng tôi, có thể do sử dụng cách đo MĐX theo phương pháp khác nhau và độ tuổi nghiên cứu của chúng tôi bắt đầu trẻ hơn [2]. 3.2.2.Tỷ lệ loãng xương theo nhóm tuổi Bảng 3.2. Tỷ lệ loãng xương theo nhóm tuổi Tuổi 40-49 50-59 60-69 ≥ 70 Chẩn đoán n= 72 n = 173 n = 115 n = 82 Bình thường 95,8 57 48,7 29,3 Thiếu xương 0 31,8 37,3 40,2 Loãng xương 4,2 11,2 14 30,5 Tổng(%) 100 100 100 100 Tỷ lệ loãng xương tăng theo nhóm tuổi. Từ 60 tuổi tỷ lệ loãng xưong là 22,3%, khác biệt có ý nghĩa với nhóm từ 40-49 tuổi (p
Taïp chí “Noäi tieát vaø Ñaùi thaùo ñöôøng” Soá 51 - Naêm 2022 Tỷ lệ loãng xương chung ở nhóm từ 50 tuổi là 18.5% so với 4,2% ở độ tuổi 40-49 (p
Taïp chí “Noäi tieát vaø Ñaùi thaùo ñöôøng” Soá 51 - Naêm 2022 Tỷ lệ loãng xương cột sống tăng nhanh so 2. Trần Hữu Dàng, Nguyễn Trung Hòa, Trần với tình trạng loãng xương chung ở từng nhóm Nguyễn Trà My (2009), “Nghiên cứu tình tuổi, sự khác biệt ở nhóm từ 60 tuổi trở lên có hình loãng xương và các ảnh hưởng do ý nghĩa thống kê (p < 0,005). Gãy xương cột kinh nguyệt, số con ở phụ nữ trên 45 tuổi sống là biến chứng thường gặp do loãng tại quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh”, Y học xương tuy vậy triệu chứng rất nghèo nàn và đa thực hành, (658 + 659), tr. 596-602 số được phát hiện tình cờ hoặc khi có di chứng 3. Lê Thu Hà (2007), “Nghiên cứu tình trạng xuất hiện. Chỉ khoảng 30% bệnh nhân bị gãy loãng xương ở 175 phụ nữ bằng phương cột sống đến bệnh viện vì triệu chứng của nó. pháp DEXA tại bệnh viện trung ương Ở phụ nữ mật độ xương là một yếu tố độc lập Quân đội 108”, Tạp chí Y Dược lâm sàng đối với gãy xương cột sống mới. MĐX ở 108, 2 (3), tr. 6-10. xương cột sống thắt lưng nếu cứ thấp hơn 1 4. Nguyễn thị Ngọc Phượng(2001), “Xác độ lệch chuẩn thì nguy cơ gãy xương cột sống định mối tương quan giữa tình trạng loãng tăng lên từ 2-5 lần [6], [10]. xương với tuổi và BMI của phụ nữ đến đo mật độ xương tại bệnh viện Từ Dũ”, Tạp 4. KẾT LUẬN chí y học 2001,tr. 125-126 Qua nghiên cứu mật độ xương bằng 5. Trần Đức Thọ (2004), “Loãng xương ở phương pháp DEXA trên 442 phụ nữ đến người cao tuổi”, Bách khoa thư bệnh học, khám sức khỏe tại khoa khám bệnh của bệnh tập 4, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. viện quốc tế TƯ Huế có tuổi từ 40, chúng tôi 168-172. có kết quả sau: 6. Nguyễn Văn Tuấn, Nguyễn Đình Nguyên 1.Tỷ lệ loãng xương ở phụ nữ là 15%, thiếu (2007), Loãng xương, Nhà xuất bản Y xương là 27%. Tỷ lệ thiếu và loãng xương học, Tp. Hồ Chí Minh, tr. 1-201. tăng dần theo nhóm tuổi. Từ 60 tuổi loãng 7. Delmas P.D(2001), Osteoporosis, xương là 22.3% và sự khác biệt có ý nghĩa Hospital Healthcare Europe, Lyon, pp.99- thống kê so với nhóm tuổi từ 40-49. 101. 2. Loãng xương cột sống chiếm 52.8% ở 8. Nguyen ND,Nguyen TV(2006),“ nhóm đối tượng trên 60 tuổi, tỷ lệ loãng xương Assessment of fracture risk”, cột sống cũng tăng theo tuổi và tăng nhanh Osteoporosis, 3rd Edition. SanDiego CA, hơn trình trạng loãng xương chung. pp. 216-225. 9. Robert B.T (1997), “Osteoporosis”, 5. KIẾN NGHỊ: Cần đo mật độ xương Manual of Family Practice 1st Edition, thường quy cho phụ nữ có độ tuổi từ 60 để xác Little-Brown, pp. 627-629. định tình trạng loãng xương. 10. Thuy TV, Chau TT, Nguyen ND (2003),“ Assessment of low bone mass in TÀI LIỆU THAM KHẢO Vietnamese: comprarison of QUS 1. Trần thị Tô Châu(2008), “ Nghiên cứu calcaneal ultrasonometer and data-derived mật độ xương bằng phương pháp DEXA T score”, J Bone Miner Metab,2003,21, và XQ quy ước tại Hà Nam”, Y học lâm pp. 114-119. sàng, 31, tr.25-30. } 85