TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC HIỆU QUẢ CẢI THIỆN THANG ĐIỂM BLATT – KUPPERMAN VÀ TRIỆU CHỨNG Y HỌC CỔ TRUYỀN CỦA LƯỠNG ĐỊA THANG TRÊN BỆNH NHÂN RONG KINH GIAI ĐOẠN TIỀN MÃN KINH THỂ ÂM HƯ HUYẾT NHIỆT Trần Thu Thủy1,*, Ngô Quỳnh Hoa1, Thái Thị Hoàng Oanh1, Lã Kiều Oanh2 Trường Đại học Y Hà Nội 1 2 Phân hiệu Trường Đại học Y Hà Nội tại Thanh Hoá Trong giai đoạn tiền mãn kinh, do nội tiết tố sinh dục giảm gây ra rất nhiều rối loạn về kinh nguyệt, tinh thần, vận mạch, sinh dục, tiết niệu ở phụ nữ… Trong đó, rong kinh là rối loạn hay gặp với tỷ lệ khá cao. Nghiên cứu được tiến hành để đánh giá sự cải thiện thang điểm Blatt Kupperman và các triệu chứng y học cổ truyền của Lưỡng địa thang trên bệnh nhân rong kinh giai đoạn tiền mãn kinh thể âm hư huyết nhiệt. Kết quả: Cải thiện điểm trung bình theo Blatt - Kupperman trước điều trị là 22,52 ± 2,96, sau điều trị giảm còn 14,19 ± 3,47. Cải thiện một số triệu chứng y học cổ truyền như huyễn vựng, miệng họng khô ráo (p < 0,05). Kết quả này cho thấy bài Lưỡng địa thang có tác dụng cải thiện các triệu chứng tiền mãn kinh theo thang điểm Blatt - Kupperman và một số triệu chứng y học cổ truyền so với trước điều trị. Từ khóa: Rong kinh giai đoạn tiền mãn kinh, lưỡng địa thang, tiền mãn kinh. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tuổi tiền mãn kinh là khoảng thời gian chuyển Y học hiện đại thường sử dụng hormon tiếp từ giai đoạn sinh sản sang giai đoạn không hoặc phương pháp can thiệp như nạo buồng sinh sản được nữa trong cuộc đời người phụ nữ. tử cung để điều trị cầm máu. Các phương pháp Trong giai đoạn này, nội tiết tố sinh dục giảm gây trên có ưu điểm cầm máu nhanh, tuy nhiên lại ra rất nhiều rối loạn về kinh nguyệt, tinh thần, vận gây ra một số tác dụng không mong muốn như mạch, sinh dục, tiết niệu… Trong đó, rong kinh chảy máu bất thường, thủng tử cung, nhiễm là rối loạn hay gặp với tỷ lệ khá cao.1 Rong kinh trùng, tổn thương cổ tử cung… nên việc tìm (là hành kinh kéo dài trên 7 ngày) không những được một phương pháp điều trị tối ưu là điều khiến bệnh nhân lo lắng, gây bất tiện trong sinh vô cùng cần thiết.2,4 hoạt và lao động mà còn gây mất máu, nhiều khi Theo y học cổ truyền, rong kinh giai đoạn tiền nguy hiểm đến tính mạng.2,3 Ngoài ra các thay mãn kinh thuộc phạm vi chứng rong kinh thể âm đổi khác cũng làm cho bệnh nhân rất khó chịu. hư huyết nhiệt. Vì vậy, từ lâu các danh y đã dùng Vì vậy, mục tiêu điều trị đầu tiên là cầm máu cho một số vị thuốc có nguồn gốc từ các loại thảo bệnh nhân, sau đó là cải thiện các triệu chứng mộc, động vật, khoáng vật như Sinh địa, Thục lâm sàng và điều trị nguyên nhân.2 địa, Tam thất, Hắc khương, Kinh giới tuệ… với tác dụng dưỡng âm, thanh nhiệt, lương huyết, Tác giả liên hệ: Trần Thu Thuỷ chỉ huyết để điều trị chứng bệnh này.3 Trường Đại học Y Hà Nội Bài “Lưỡng địa thang” trích từ sách “Phó Email: thuyvovatran@gmail.com Thanh Chủ nữ khoa”, có tác dụng dưỡng âm, Ngày nhận: 27/07/2022 thanh nhiệt lương huyết, chỉ huyết, phù hợp với Ngày được chấp nhận: 29/08/2022 lý luận về điều trị cầm máu của rong kinh giai 178 TCNCYH 158 (10) - 2022
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC đoạn tiền mãn kinh theo Y học cổ truyền.5 Ngoài tử cung, soi buồng tử cung, sinh thiết nội mạc tác dụng cầm máu, bài thuốc còn có tác dụng tử cung để chẩn đoán xác định.1,2,4 thanh nhiệt, dưỡng âm, đây là các triệu chứng Theo y học cổ truyền: Bệnh nhân được chẩn thường thấy ở phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh. đoán kinh lậu thể âm hư huyết nhiệt. Ở Việt Nam, chưa có đề tài nào nghiên cứu Triệu chứng kinh lậu thể âm hư huyết nhiệt: hiệu quả điều trị rong kinh của bài thuốc này Rong kinh, lượng ít, sắc đỏ tươi, chất đặc. một cách hệ thống đầy đủ và khoa học. Vì vậy, Miệng họng khô khát, lòng bàn tay bàn chân đề tài được tiến hành với mục tiêu sau: nóng, triều nhiệt, gò má đỏ, đại tiện táo kết. Đánh giá tác dụng cải thiện thang điểm Blatt Chất lưỡi đỏ, ít rêu, mạch tế sác.3 Kuperman và triệu chứng y học cổ truyền của Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân bài Lưỡng địa thang trên bệnh nhân rong kinh Bệnh nhân rong kinh có các tổn thương giai đoạn tiền mãn kinh thể âm hư huyết nhiệt. thực thể tại bộ phận sinh dục: viêm nhiễm, khối II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP u, dị vật. Các bệnh về máu, tim mạch, suy gan, 1. Đối tượng thận, bệnh lý tuyến giáp, các bệnh lý cấp tính chưa được kiểm soát, không tuân thủ điều trị. Là những bệnh nhân nữ ≥ 40 tuổi, không phân biệt nghề nghiệp, điều trị nội trú tại Khoa Chất liệu nghiên cứu Phụ - Sản, Bệnh viện Đa khoa Y học cổ truyền - Bài thuốc nghiên cứu: Lưỡng địa thang - Hà Nội. (trích Phó thanh chủ nữ khoa):3 gồm Sinh địa Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân 15g, Mạch môn 15g, Bạch thược 15g, Địa cốt Theo Y học hiện đại: Bệnh nhân được chẩn bì 15g, Huyền sâm 10g, A giao 10g. đoán xác định là rong kinh cơ năng giai đoạn Dược liệu đạt tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam tiền mãn kinh (kinh nguyệt kéo dài > 7 ngày, V, bào chế tại khoa Dược, Bệnh viện Đa khoa Y lượng kinh có thể nhiều, trung bình, ít, có thể học cổ truyền Hà Nội theo quy định của Bộ Y tế. kèm thiếu máu). Các bệnh nhân đều được Mỗi thang sắc 2 gói, 110ml/gói. Uống 2 gói/ngày, khám phụ khoa, siêu âm tử cung, buồng trứng chia 2 lần sáng, chiều, liên tục trong 14 ngày. để loại trừ nguyên nhân thực thể. 2. Phương pháp - Tiêu chuẩn chẩn đoán rong kinh cơ năng Thiết kế nghiên cứu giai đoạn tiền mãn kinh: Can thiệp lâm sàng mở, so sánh trước, sau + Triệu chứng lâm sàng: rong kinh có kèm điều trị, không có đối chứng. hội chứng trước kinh như: cương vú, căng Cỡ mẫu nghiên cứu nặng vùng tiểu khung, tăng cân, cơn bốc hỏa, - Chọn cỡ mẫu thuận tiện có chủ đích, 45 mệt mỏi, trầm cảm, mất ngủ.1,2,4 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên cứu. + Triệu chứng cận lâm sàng: Xét nghiệm công thức máu để đánh giá tình trạng thiếu máu - Các chỉ tiêu theo dõi: Triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân. Xét nghiệm tế bào âm đạo cổ trước và sau điều trị. tử cung một cách có hệ thống để loại trừ ung - Các triệu chứng tiền mãn kinh theo thang thư cổ tử cung. Siêu âm tử cung, chụp buồng điểm Blatt – Kupperman.5 TCNCYH 158 (10) - 2022 179
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Bảng 1. Các triệu chứng tiền mãn kinh theo thang điểm Blatt – Kupperman Mức độ của triệu chứng Triệu chứng Hệ số 0 1 2 3 Bốc hỏa 4 Tâm tính khí thất thường 2 Dễ bị kích động 2 Mất ngủ 2 Chứng u sầu 1 Chóng mặt 1 Hồi hộp 1 Mệt mỏi, yếu đuối 1 Nhức đầu 1 Đau xương khớp 1 Cảm giác kiến bò ở da 1 - Mức độ của triệu chứng: (%) sự xuất hiện các triệu chứng trước và sau + Không = 0 điểm. Không có biểu hiện. điều trị. + Nhẹ = 1 điểm. Sự cảm nhận về thay đổi Địa điểm, thời gian nghiên cứu nhẹ không đáng để lưu ý hoặc thỉnh thoảng đôi Từ tháng 3/2018 đến tháng 7/2019, tại khoa khi xuất hiện. Xuất hiện 1 - 2 lần/tuần. Phụ Sản - Bệnh viện Đa khoa Y học cổ truyền Hà Nội. + Trung bình = 2 điểm. Sự cảm nhận về thay đổi nhiều hơn đáng để lưu ý hoặc khá thường 3. Xử lý số liệu xuyên xuất hiện. Xuất hiện 3 - 5 lần/tuần. Tất cả số liệu thu được trong quá trình nghiên cứu được xử lý theo phương pháp + Nặng = 3 điểm. Sự cảm nhận về thay đổi thống kê y học trên phần mềm SPSS 20.0. mạnh xuất hiện thường xuyên hơn, rất đáng để lưu ý. Xuất hiện trên 5 lần/tuần. 4. Đạo đức nghiên cứu Đề tài nghiên cứu với mục đích điều trị + Giá trị điểm của mỗi triệu chứng bằng giá cho bệnh nhân bị rong kinh cơ năng giai đoạn trị hệ số của triệu chứng đó nhân với mức độ tiền mãn kinh. Bệnh nhân được lựa chọn theo nghiêm trọng của triệu chứng đó. tiêu chuẩn nghiên cứu và tự nguyện tham gia - Chỉ số tiền mãn kinh MI = Tổng giá trị điểm nghiên cứu, toàn bộ thông tin của bệnh nhân sẽ của 11 triệu chứng. được bảo mật. Người bệnh được giải thích về - Sự thay đổi các triệu chứng theo Y học cổ tác dụng của thuốc nghiên cứu và có thể tự rút truyền: ngũ tâm phiền nhiệt, thất miên, huyễn khỏi nghiên cứu. Nếu trường hợp bệnh nhân vựng, đầu thống, đau mỏi lưng gối, đạo hãn, dùng thuốc nghiên cứu trong vòng 14 ngày mà mắt mờ, đau âm ỉ vùng mạn sườn, miệng họng chưa cầm máu hoặc bệnh nặng lên thì xem xét khô ráo. hội chẩn để phối hợp hoặc đổi phương pháp Cách đánh giá: So sánh tỷ lệ phần trăm điều trị khác. 180 TCNCYH 158 (10) - 2022
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC III. KẾT QUẢ 1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu Bảng 2. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu Chỉ tiêu Đặc điểm Số lượng Tỷ lệ (%) 40 - 44 13 28,89 45 - 49 22 48,89 Tuổi Nhóm tuổi ≥ 50 10 22,22 Tổng 45 100 X ± SD 46,76 ± 4,27 < 15 ngày 11 24,44 Số ngày rong kinh trước 15 - 30 ngày 28 62,22 vào viện > 30 ngày 6 13,34 Tổng 45 100 Ít 39 86,67 Mức độ ra máu khi vào Trung bình 6 13,33 viện Nhiều 0 Tổng 45 100 Tuổi trung bình của bệnh nhân nghiên cứu ngày là 62,22%. Đa số bệnh nhân có mức độ ra là 46,76 ± 4,27. Bệnh nhân rong kinh từ 15 - 30 máu ít chiếm tỉ lệ cao nhất 86,67%. 2. Hiệu quả cải thiện các triệu chứng tiền mãn kinh theo thang điểm Blatt - Kupperman Bảng 3. Sự thay đổi một số triệu chứng tiền mãn kinh theo thang điểm Blatt – Kupperman Trước điều trị Sau điều trị Triệu chứng Mức độ p Số lượng (n) Tỷ lệ % Số lượng (n) Tỷ lệ % Nặng 11 24,44 2 4,44 Trung bình 19 42,22 11 24,44 Bốc hỏa < 0,05 Nhẹ 4 8,90 13 28,90 Không 11 24,44 19 42,22 Nặng 4 8,90 2 4,44 Tâm tính khí Trung bình 9 20,00 6 13,34 >0,05 thất thường Nhẹ 0 0 Không 32 71,10 37 82,22 TCNCYH 158 (10) - 2022 181
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Trước điều trị Sau điều trị Triệu chứng Mức độ p Số lượng (n) Tỷ lệ % Số lượng (n) Tỷ lệ % Nặng 2 4,44 2 4,44 Trung bình 6 13,33 4 8,90 Dễ kích động > 0,05 Nhẹ 4 8,90 2 4,44 Không 33 73,33 37 82,22 Nặng 15 33,33 6 13,33 Trung bình 11 24,44 13 28,89 Mất ngủ > 0,05 Nhẹ 4 8,90 9 20,00 Không 15 33,33 17 37,78 Nặng 21 46,67 2 4,44 Trung bình 13 28,89 17 37,78 U sầu, lo lắng < 0,05 Nhẹ 2 4,44 13 28,89 Không 9 20,00 13 28,89 Nặng 13 28,90 2 4,44 Trung bình 15 33,33 2 4,44 Chóng mặt < 0,05 Nhẹ 2 4,44 11 24,44 Không 15 33,33 30 66,67 Nặng 4 8,89 2 4,44 Trung bình 13 28,89 11 24,44 Hồi hộp > 0,05 Nhẹ 2 4,44 2 4,44 Không 26 57,78 30 66,67 Nặng 11 24,44 2 4,44 Trung bình 15 33,33 17 37,78 Mệt mỏi > 0,05 Nhẹ 2 4,44 2 4,44 Không 17 37,79 24 53,34 Nặng 15 33,33 6 13,33 Trung bình 13 28,90 11 24,45 Nhức đầu > 0,05 Nhẹ 6 13,33 9 20,00 Không 11 24,44 19 42,22 Nặng 17 37,78 13 28,90 Đau xương Trung bình 13 28,89 15 33,33 > 0,05 khớp Nhẹ 2 4,44 2 4,44 Không 13 28,89 15 33,33 182 TCNCYH 158 (10) - 2022
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Trước điều trị Sau điều trị Triệu chứng Mức độ p Số lượng (n) Tỷ lệ % Số lượng (n) Tỷ lệ % Nặng 6 13,33 2 4,44 Cảm giác kiến Trung bình 11 24,44 11 24,44 >0,05 bò ở da Nhẹ 0 0 Không 28 62,23 32 71,12 Sau điều trị mức độ bị bệnh của các triệu triệu chứng như bốc hỏa, u sầu, lo lắng, chóng chứng đều giảm. Trong đó mức độ bị bệnh các mặt giảm đáng kể với p < 0,05. Bảng 4. Sự thay đổi điểm trung bình theo Blatt – Kupperman Thời điểm Số lượng bệnh nhân (n) Điểm trung bình p Trước điều trị 45 22,52 ± 2,96 < 0,05 Sau điều trị 45 14,19 ± 3,47 Điểm số trung bình giảm sau điều trị (p < 0,05). 3. Thay đổi các triệu chứng theo y học cổ truyền 28,89 Miệng họng khô ráo (p
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Tất cả các triệu chứng theo dõi đều giảm trung khu thần kinh nên có thêm tác dụng an sau điều trị. Đặc biệt là các triệu chứng như thần, giảm đau. Các vị Huyền sâm, Mạch môn, huyễn vựng, miệng họng khô ráo giảm so với Sinh địa có hoạt chất chống viêm, hạ nhiệt.10,11 trước điều trị (p < 0,05). Tất cả những tác dụng nói trên góp phần cải thiện những triệu chứng tiền mãn kinh do sự IV. BÀN LUẬN thiếu hụt estrogen gây ra. Điều này trên thực Về độ tuổi của bệnh nhân nghiên cứu, gồm tế đã cho thấy có cải thiện các triệu chứng tiền 22 bệnh nhân từ 45 - 49 tuổi, chiếm tỉ lệ cao mãn kinh được đề cập đến trong thang điểm nhất là 48,89%. Tuổi trung bình của nhóm Blatt – Kupperman. Trước điều trị có 75,55 % nghiên cứu là 46,76 ± 4,27, tuổi thấp nhất là 40 bệnh nhân có biểu hiện bốc hỏa, trong đó có tuổi, tuổi cao nhất là 55 tuổi. Kết quả này tương biểu hiện nặng chiếm 24,44%, sau điều trị tỉ lệ đồng với nghiên cứu của Lê Thị Thanh Vân bị bệnh giảm còn 57,77% trong đó tỷ lệ nặng (2003), độ tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân giảm còn 4,44%. Triệu chứng u sầu, lo lắng gặp rong kinh tiền mãn kinh là 46,9 ± 4,0 tuổi.6 Tuy tỷ lệ cao 80,0%, trong đó bệnh nhân có biểu nhiên, kết quả này lại thấp hơn so với kết quả hiện nặng chiếm 46,67%, trung bình là 28,89%, của Đỗ Minh Hiền (2009), độ tuổi trung bình là nhẹ là 4,44 %, sau điều trị tỉ lệ bị bệnh giảm còn 47,9 ± 2,5 tuổi; trong nghiên cứu của Hoàng Thị 71,11% trong đó tỷ lệ nặng giảm còn 4,44%. Thu Hà (2014) là 48,9 ± 3,3 tuổi; của Nguyễn Triệu chứng chóng mặt giảm từ 66,67% trước Thị Hương Giang (2017) với độ tuổi trung bình điều trị còn 33,33% sau điều trị, biểu hiện mệt là 48,89 ± 4,2 tuổi.7-9 mỏi trước điều trị có 62,21% bệnh nhân, sau Để đánh giá về sự cải thiện các triệu chứng điều trị có giảm còn 46,66%, biểu hiện tâm tính tiền mãn kinh, nghiên cứu của chúng tôi sử dụng khí thất thường trước điều trị có 28,90%; sau thang Blatt – Kuperman được sử dụng từ năm điều trị số bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng 1950, thang điểm này trở thành một công cụ giảm xuống còn 17,78%. Sự khác biệt có ý được dùng rộng rãi để đánh giá các triệu chứng nghĩa thống kê với p < 0,05. Các triệu chứng tiền mãn kinh, cũng như mức độ ảnh hưởng của như hồi hộp, nhức đầu, kiến bò ở da, đau cơ chúng tới cuộc sống. Trong thời kì tiền mãn kinh xương khớp, mất ngủ đều có sự cải thiện so với cơ thể người phụ nữ trải qua rất nhiều các biến trước điều trị, tuy nhiên sự khác biệt chưa có ý đổi gây ra nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến nghĩa thống kê với p > 0,05. Điểm trung bình chất lượng cuộc sống. Các triệu chứng này tuy theo Blatt - Kupperman trước điều trị là 22,52 đa dạng nhưng đều có liên quan đến sự thay đổi ± 2,96, sau điều trị giảm còn 14,19 ± 3,47, sự hormone sinh dục nữ trong thời kì này: sự sụt khác biệt là có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. giảm nhanh chóng dự trữ buồng trứng, hormone Theo y học cổ truyền, có rất nhiều nguyên estrogen, progesterone. Thang điểm Blatt – nhân gây băng lậu như khí hư, khí uất, huyết ứ, Kuperman gồm 11 triệu chứng được đánh giá âm hư. Phụ nữ ở lứa tuổi tiền mãn kinh, thận theo 4 mức độ nặng, trung bình, nhẹ và không.5 khí bắt đầu suy, thiên quý sắp cạn kiệt, nhâm Bài thuốc gồm các vị A giao, Sinh địa, Bạch mạch hư, thái xung mạch kém, phần âm của thược, Huyền sâm, Mạch môn có tác dụng can, thận đều hư tổn mà gây ra các triệu chứng tăng cường quá trình miễn dịch, cải thiện tuần đạo hãn, lưng gối đau mỏi.12 Âm hư sinh nội hoàn mạch vành, tuần hoàn não, tăng cường nhiệt làm xuất hiện các chứng triều nhiệt, bốc thể lực, sức chịu đựng của cơ thể... Ngoài ra, hỏa, nhiệt bức huyết vong hành mà gây ra băng glucozit trong Bạch thược có tác dụng ức chế lậu (rong kinh). Trong bài Lưỡng địa thang có 184 TCNCYH 158 (10) - 2022
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC các vị thuốc Sinh địa, Huyền sâm, Mạch môn, địa thang có tác dụng cải thiện một số chứng Địa cốt bì đều là các vị thuốc âm dược, tính hàn trạng của Y học cổ truyền ở phụ nữ giai đoạn lương, thuộc nhóm thuốc thanh nhiệt lương tiền mãn kinh. Điều này có thể do thời gian điều huyết, dưỡng âm tăng dịch. A giao thuộc nhóm trị ngắn nên việc cải thiện các triệu chứng cũng thuốc bổ huyết lại có tác dụng chỉ huyết, Bạch chưa nhiều. thược vừa bổ âm vừa bổ huyết.13 Như vậy, các V. KẾT LUẬN vị thuốc trong bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt lương huyết, dưỡng âm dưỡng huyết, chỉ huyết. Bài Lưỡng địa thang có hiệu quả cải thiện Khi âm được nhu nhuận thì các triệu chứng của có ý nghĩa thống kê các triệu chứng bốc hỏa, nội nhiệt được cải thiện, khi huyết được làm u sầu, lo lắng, chóng mặt theo thang điểm Blatt mát thì không bức huyết vong hành. Vì vậy mà Kuperman và một số triệu chứng y học cổ nghiên cứu đã khảo sát 9 chứng trạng theo y truyền như huyễn vựng, miệng họng khô ráo học cổ truyền thường gặp trong nhóm đối tượng trên bệnh nhân rong kinh giai đoạn tiền mãn phụ nữ rong kinh giai đoạn tiền mãn kinh. Trong kinh thể âm hư huyết nhiệt. đó các chứng trạng ngũ tâm phiền nhiệt, đầu thống, mắt nhìn mờ là phổ biến nhất gặp ở trên 75% bệnh nhân nghiên cứu. Các chứng trạng Lời cảm ơn thất miên, huyễn vựng, đau mỏi lưng gối, miệng Nhóm nghiên cứu xin được bày tỏ lòng biết họng khô ráo cũng rất thường gặp với trên 50%. ơn chân thành tới Ban Giám đốc cùng cán bộ Chứng trạng đạo hãn, đau âm ỉ vùng mạn sườn nhân viên của khoa Phụ Sản - Bệnh viện Đa ít gặp nhất cũng chiếm trên 30%. Có sự giảm khoa Y học cổ truyền Hà Nội, đã giúp đỡ, tạo số lượng bệnh nhân ở cả 9 chứng trạng theo điều kiện cho chúng tôi hoàn thành nghiên cứu y học cổ truyền mà nghiên cứu khảo sát sau này. điều trị 14 ngày. Tuy nhiên là chỉ có chứng trạng huyễn vựng và miệng họng khô ráo là giảm có TÀI LIỆU THAM KHẢO ý nghĩa thống kê sau điều trị với p < 0,05. Nhiệt 1. John E. Hall.Guyton and Hall Textbook ở đối tượng phụ nữ tiền mãn kinh là hư nhiệt do of Medical Physiology. Elsevier, Inc. 2011. 13, âm hư, huyết hư mà thành. Trong thiên thứ tám 1050 - 1056. thuộc phần Y hải cầu nguyên - Hải Thượng Y 2. Bộ môn Sản - Trường Đại học Y Hà Nội. tông tâm lĩnh, luận về các phép tắc chữa bệnh, Bài giảng Sản phụ khoa tập I. Hà Nội. Nhà xuất Hải Thượng Lãn Ông có bàn về cách điều trị bản Y học. 2013; 248 – 249. chứng hư nhiệt: chữa chứng hư nhiệt không 3. Phạm Văn Trịnh, Lê Thị Hiền. Bệnh học bổ thổ để tàng dương thì phải tư âm mà giáng Ngoại - Phụ Y học cổ truyền. Hà Nội. Nhà xuất hỏa. Trường hợp thận âm hư nên tướng hỏa bản Y học. 2008; 128 - 130, 142 - 143. thịnh thì cần bổ thủy để chế hỏa, để dẫn hỏa 4. Affandi B. Long-acting progestogens. quy nguyên tức là tư âm mà giáng hỏa như tác Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol.2002; dụng của bài Lục vị hoàn.14 Bàn về bài Lưỡng 16(2), 169-179. địa thang có thể thấy, bài thuốc vừa có tác dụng tư âm bổ huyết (Bạch thược, A giao), sinh tân 5. Alder E. The Blatt-Kupperman menopausal dịch vừa có tác dụng thanh nhiệt lương huyết index: a critique, Maturitas. 1998; 29(1), 19-24. (Sinh địa, Huyền sâm, Mạch môn, Địa cốt bì) 6. Lê Thị Thanh Vân. Đặc điểm lâm sàng mà làm cho hư hỏa tự lui.13 Do đó, bài Lưỡng của rong kinh, rong huyết cơ năng tuổi dậy thì TCNCYH 158 (10) - 2022 185
TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC và tuổi tiền mãn kinh. Luận án Tiến sỹ Y học. Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học và Nhà Trường Đại học Y Hà Nội. 2003. xuất bản Thời Đại. 2012; 715, 820- 821, 840, 7. Đỗ Minh Hiền. Nghiên cứu các rối loạn cơ 945 -946. năng thời kỳ tiễn mãn kinh và tác dụng của bài 11. Đỗ Huy Bích, Đặng Quang Chung, Bùi thuốc Kỷ Cúc địa hoàng hoàn gia vị. Luận án Xuân Chương và cộng sự. Cây thuốc và động Tiến sỹ Y học. Trường Đại học Y Hà Nội. 2009. vật làm thuốc ở Việt Nam tập I. Hà Nội. Nhà xuất 8. Hoàng Thị Thu Hà. Nghiên cứu về rong bản khoa học và kỹ thuật. 2006; 160 -161, 365. kinh rong huyết cơ năng ở phụ nữ tuổi tiền mãn 12. Nguyễn Tử Siêu (dịch). Hoàng đế Nội kinh đến khám tại bệnh viện Phụ sản Hà Nội từ Kinh Tố Vấn. Hồ Chí Minh. Nhà xuất bản Y học 2013 –2014. Luận văn bác sỹ chuyên khoa cấp dân tộc. 2009; 14 - 15. II. Trường Đại học Y Hà Nội. 2014. 13. Nguyễn Văn Nghĩa (dịch). Phó Thanh 9. Nguyễn Thị Hương Giang. Đánh giá tác Chủ nữ khoa. Hồ Chí Minh. Nhà xuất bản dụng điều trị mất ngủ của bài thuốc Hậu thiên Phương Đông. 2007; 66–67. lục vị phương ở phụ nữ mãn kinh. Luận văn 14. Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Hải Thạc sỹ Y học. Trường Đại học Y Hà Nội. 2017. Thượng Y tông tâm lĩnh. Hà Nội. Nhà xuất bản 10. Đỗ Tất Lợi. Những cây thuốc và vị thuốc Y học. 2012; 238 - 251, 118 -153. Summary EFFECTS IN IMPROVING BLATT - KUPPERMAN SCORES AND TRADITIONAL MEDICINE SYMPTOMS OF REMEDY “LUONG DIA THANG” REMEDY IN TREATING MENORRHAGIA PATIENTS IN THE PRE-MENOPAUSAL PERIOD In the pre-menopausal period, the decrease of sex hormones causes many disorders of menstruation, mental, vasomotor, genital, urinary... in the female body, in which, menorrhagia is a common disorder with a high prevalence. The study was conducted to evaluate the improvement of Blatt Kupperman score and some traditional medicine symptoms of the remedy “Luong dia thang” in treating menorrhagia patients in the pre-menopausal period of yin deficiency and blood heat pattern. Results: The average score according to Blatt - Kupperman scale was decreased from 22.52 ± 2.96 to 14.19 ± 3.47. Symptoms such as vertigo, dry mouth and throat improved significantly (p < 0.05). These results showed that the remedy “Luong dia thang” was effective in improving premenopausal symptoms according to the Blatt - Kupperman scale and some traditional medicine symptoms compared to before treatment. Keywords: Menorrhagia in the pre-menopausal period, Luong dia thang, the pre-menopausal period. 186 TCNCYH 158 (10) - 2022