vietnam medical journal n01 - MAY - 2022 PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI BỆNH VÀ HIỆU QUẢ CỦA MŨI KHÂU B LYNCH TRONG ĐIỀU TRỊ CHẢY MÁU SAU ĐẺ TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN HÀ NỘI Lê Thị Anh Đào1, Bùi Đức Quyết2 TÓM TẮT 48 trong 5 tai biến sản khoa hay gặp nhất [1]. Tại Chảy máu sau đẻ (CMSĐ) là nguyên nhân gây tử Việt Nam, tỷ lệ tử vong do CMSĐ chiếm tỉ lệ cao vong mẹ hàng đầu trên thế giới. Nghiên cứu tiến hành nhất trong số các nguyên nhân tử vong mẹ [2]. với mục tiêu: Nhận xét một số yếu tố liên quan đến Theo Nguyễn Đức Vy, tỷ lệ CMSĐ chiếm 67,4% CMSĐ và kết quả của mũi khâu B-Lynch tại bệnh viện và tỷ lệ tử vong mẹ là 66,8% trong 5 tai biến sản Phụ Sản Hà Nội năm 2018-2020. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Thai phụ đẻ thường khoa [2]. hoặc mổ đẻ CMSĐ phải khâu B lynch. Đây là một Trong số các nguyên nhân của CMSĐ thì đờ nghiên cứu mô tả cắt ngang, tiến hành hồi cứu trong tử cung là nguyên nhân hay gặp nhất [3]. Theo 3 năm 2018-2020. Kết quả: 78 trường hợp CMSĐ nghiên cứu của Pernoll, đờ tử cung chiếm 50% được khâu B lynch trong đó 80,8% là bệnh nhân mổ trong số các nguyên nhân gây CMSĐ. đẻ chủ động, 19,2% bệnh nhân có bệnh lý thai kỳ. Kết luận: Tỷ lệ thành công giữ được tử cung ở những Có nhiều biện pháp để xử trí tình trạng CMSĐ bệnh nhân khâu B lynch đạt 97,4%, không có trường do đờ tử cung như dùng các thuốc tăng co, bơm hợp nào gặp biến chứng gần sau khâu Blynch. bóng buồng tử cung, ép tử cung bằng tay nhưng Từ khóa: Chảy máu sau đẻ, mũi khâu B lynch tỷ lệ cắt tử cung do CMSĐ vẫn cao. Cho đến khi Christopher Balogun Lynch báo cáo 5 trường hợp SUMMARY được ông sử dụng mũi khâu nhằm khâu nén tử ANALYSIS ON CHARACTERISTICS OF PATIENT cung, mà về sau được gọi là mũi khâu B-Lynch POSTPARTUM HAEMORRHAGE AND [4] thì từ đó đến nay, việc bảo tồn tử cung cho EFFECTIVENESS OF B LYNCH SUTURE AT HANOI các trường hợp CMSĐ mới thực sự có khả năng OBSTETRIC AND GYNECOLOGY HOSPITAL thành công cao. Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội là Postpartum haemorrhage is the leading cause of bệnh tuyến cuối về sản phụ khoa của cả nước. maternal death worldwide. Objective: Analyse on relating factors of postpartum haemorrhage and the Tỷ lệ sinh hàng năm dao động từ 35.000-40.000 results of B-Lynch suture at Hanoi Obstetrics and ca với tỷ lệ CMSĐ khoảng 0,2-0,5%. Nghiên cứu Gynecology Hospital in 2018-2020. Methods: được tiến hành với mục tiêu: Nhận xét một số Pregnant women who gave birth naturally or by yếu tố liên quan đến CMSĐ và kết quả của mũi caesarean section having a B-lynch suture because of khâu B-Lynch tại bệnh viện Phụ Sản Hà Nội năm postpartum haemorrhage were included. This is a cross-sectional descriptive study, conducted 2018-2020. retrospectively in 2018-2020. Results: total number II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU was 78 cases, of which 80.8% were patients with elective cesarean section, 19.2% of patients had 2.1 Đối tượng nghiên cứu pregnancy pathologies. Conclusion: The success rate Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân nghiên cứu: of preserving the uterus in patients with B lynch suture Tất cả các bệnh nhân đã sinh thường hoặc sinh reached 97.4%, there were no cases of complications mổ tại bệnh viện Phụ Sản Hà Nội trong thời gian after Blynch suture. từ 1/2018-12/2020, có can thiệp mũi khâu B- Key words: Postpartum haemorrhage, B Lynch suture Lynch do CMSĐ. Tiêu chuẩn loại trừ: Các bệnh nhân mà hồ I. ĐẶT VẤN ĐỀ sơ bệnh án không đủ các biến số nghiên cứu Cho đến nay, mặc dù y học ngày càng phát Thiết kế nghiên cứu. Nghiên cứu mô tả cắt triển với sự ra đời của nhiều phương pháp can ngang, hồi cứu thiệp mới, sự có mặt của nhiều loại thuốc hiệu Cỡ mẫu và tiêu chuẩn của nghiên cứu quả, nhưng chảy máu sau đẻ (CMSĐ) vẫn là một 2.2 Phương pháp chọn mẫu: thuận tiện Hiệu quả mũi khâu B-Lynch: đánh giá bằng việc cầm máu và bảo tồn thành công tử cung cho 1Đại học Y Hà Nội 2Bệnh bệnh nhân mà không phải dùng thêm phương viện Phụ sản Hà Nội pháp khác hoặc phải cắt TC của bệnh nhân. Chịu trách nhiệm chính: Lê Thị Anh Đào Biến chứng sau khâu B-Lynch: là biến chứng Email: leanhdao610@gmail.com ngắn hạn xảy ra sau khâu B-Lynch: tình trạng Ngày nhận bài: 2.3.2022 Ngày phản biện khoa học: 18.4.2022 sốt, hoại tử tử cung sau khâu mũi B-Lynch. Ngày duyệt bài: 29.4.2022 2.3 Xử lý số liệu. Xử lý số liệu và phân tích 204
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 514 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2022 bằng phần mềm thống kê y học SPSS 20.0. bệnh viện Phụ Sản Hà Nội cho phép thực hiện. Các thuật toán được sử dụng: Tính tỷ lệ phần trăm %, tính giá trị trung bình, độ lệch chuẩn. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05. Trong thời gian nghiên cứu có 78 hồ sơ bệnh 2.4 Đạo đức trong nghiên cứu. Nghiên án đáp ứng đúng tiêu chuẩn lựa chọn và tiêu cứu được thông qua bởi Hội đồng Y Đức của chuẩn loại trừ được đưa vào nghiên cứu. Bảng 1. Đặc điểm của bệnh nhân khâu B lynch Tuổi Nhỏ nhất: 24; Cao nhất: 38; Trung bình; 30,14 ± 3,52 bệnh nhân 35 là một ± SD (ml) 706,41 ± 302,09 yếu tố liên quan đến CMSĐ do đờ tử cung. Theo Nhận xét: Thể tích máu mất trung bình là nghiên cứu của Trần Đình Vinh nhóm tuổi 35 - 205
vietnam medical journal n01 - MAY - 2022 trên 40 tuổi chiếm tỷ lệ CMSĐ chung là 21,4%. cung sau mổ cao hơn so với trường hợp mổ mà Tuổi càng cao thì chất lượng cơ tử cung càng đã có chuyển dạ. Đây cũng là một thực trạng rất giảm, điều này dẫn tới nguy cơ đờ tử cung sau đáng lo ngại tại bệnh viện Phụ Sản Hà Nội. Cần sinh tăng dần theo tuổi. Tuy nhiên, ở thai phụ phải có một nghiên cứu đối chứng để tìm hiểu nhiều tuổi và có đủ con nếu có tình trạng CMSĐ chính xác hơn nguy cơ của mổ chủ động trong đôi khi sẽ bị hạn chế chỉ định khâu B-Lynch để CMSĐ. Ngoài ra, 78 thai phụ trong nghiên cứu bảo tồn tử cung so với bệnh nhân trẻ tuổi hơn. đều không có bệnh lý về rau hoặc ối, cân nặng Trong 78 bệnh nhân của nghiên cứu, tỷ lệ thai nhi trung bình là 2980,8 ± 442,1; đây cũng thai phụ mắc bệnh lý như đái tháo đường thai là một mối quan ngại liên quan đến chỉ định mổ kỳ, tăng huyết áp và thiếu máu … chiếm 19,2%. và cách xử trí bước đầu với các tình huống Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ tập trung vào CMSĐ, cần được khảo sát kỹ hơn trong những nhóm đối tượng CMSĐ có can thiệp B lynch nên nghiên cứu về CMSĐ tiếp theo. chưa phản ánh được chính xác quần thể bệnh Phương pháp xử trí chảy máu sau đẻ. nhân CMSĐ nói chung. Hơn nữa đây là một Kết quả nghiên cứu cho thấy tất cả bệnh nhân nghiên cứu mô tả nên chưa thể kết luận được CMSĐ trong nghiên cứu đều được điều trị tăng các yếu tố được đề cập đến có làm tăng nguy cơ co tử cung như một động tác đầu tiên của xử trí CMSĐ hay không. Theo một nghiên cứu mới của CMSĐ do đờ tử cung. Theo phác đố hướng dẫn Achenef Asmamaw Muche năm 2020 cho thấy xử trí chảy máu sau đẻ của Bộ Y tế năm 2019, với bệnh nhân bị đái tháo đường thai kì thì nguy những trường hợp tiếp tục chảy máu từ buồng cơ bị CMSĐ cao hơn so với thai phụ không bị đái tử cung dù đã được dùng tất cả các thuốc tăng tháo đường thai kì [6]. Theo Hamamy, tiền sản co sẽ phải can thiệp phẫu thuật. giật/tăng huyết áp thai kỳ là yếu tố nguy cơ Hiệu quả của mũi khâu B-Lynch. Ưu điểm CMSĐ có OR = 4. của kỹ thuật phẫu thuật B-Lynch có thể bảo toàn Theo Unterscheider và cộng sự [7], sản phụ tính mạng và giữ lại tử cung cho bệnh nhân [4], có tiền sử CMSĐ có tăng nguy cơ CMSĐ gấp 2 - và nó đã được khuyến nghị bởi nhiều tổ chức 4 lần so với những sản phụ không có tiền sử trên toàn thế giới. Tỉ lệ thành công của phương CMSĐ. Trong nghiên cứu bệnh-chứng năm 2017 pháp cao, không tốn kém và có thể nhanh chóng của Nyflot và cộng sự về các yếu tốnguy cơ kiểm tra kết quả trước và sau khi thực hiện, và CMSĐ nặng, tác giả kết luận rằng, những phụ nữ quy trình có thể được thực hiện bởi các bác sĩ có tiền sử CMSĐ nặng (được định nghĩa là mất phẫu thuật với mức độ trung bình hoặc tại các ≥1.500 mL máu hoặc cần phải truyền máu), có đơn vị có nguồn lực hạn chế. Hơn nữa, với khâu nguy cơ cao nhất bị CMSĐ nặng. Tiền sử CMSĐ B-Lynch, áp lực có thể đạt được cùng một lúc nặng phải được gộp vào yếu tố nguy cơ để triển cho cả hai bên thân tử cung. Với áp lực nén phù khai và công nhận tính hợp lý của các mô hình hợp, mũi khâu B-Lynch tạo điều kiện cầm máu dự phòng CMSĐ. Trong nghiên cứu này, tỷ lệ tốt mà không gây biến đổi về giải phẫu của tử thai phụ có tiền sủ CMSĐ ở lần sinh trước là 6,1%. cung. Chỉ khâu có thể dễ dàng điều chỉnh và thắt Tỷ lệ bệnh nhân có thai nhờ hỗ trợ sinh sản chặt vào thành tử cung. Chiều dài của đường mà phải can thiệp mũi khâu B-Lynch sau đẻ khâu rất thuận tiện cho việc duy trì lực nén đều, trong nghiên cứu chiếm 39,7%, điều này có thể chắc ở cả hai bên của cơ tử cung trong khi được lý giải là đa số các bệnh nhân sử dụng biện đường rạch phân đoạn dưới đang được đóng lại pháp HTSS đều ít nhiều được sử dụng các thuốc bởi chính phẫu thuật viên. Mặc dù, mũi khâu B- giảm co thắt cơ trơn trong thai kỳ, điều này dẫn Lynch lần đầu tiên được áp dụng năm 1989, đến tới nguy cơ đờ tử cung sau sinh của các bệnh nay, mũi khâu B-Lynch đã thể hiện nhiều ưu nhân này cao hơn so với các bệnh nhân có thai điểm rõ rệt so với các phương pháp cầm máu tự nhiên. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này, sự trong CMSĐ cổ điển như ép tử cung sử dụng khác biệt giữa nhóm thai tự nhiên và thai nhờ bóng chèn, … HTSS cũng không có ý nghĩa thống kê. Theo nghiên cứu của Allam MS và B-Lynch C Trong số các bệnh nhân phải can thiệp mũi B- năm 2006, có 10 báo cáo liên quan với 38 bệnh Lynch để cầm máu thì đa số là các bệnh nhân nhân đã được điều trị với kỹ thuật khâu B-Lynch mổ chủ động (chiếm 80,8%). Qua phân tích hồi để xử trí tình trạng băng huyết sau sinh nặng cứu hồ sơ bệnh án nguyên nhân mổ chủ động có cho kết quả với 36 trường hợp thành công và 2 rất nhiều: tiền sử mổ đẻ, thai to, thai IVF, khung trường hợp thất bại [4]. Các nguyên nhân thất chậu hẹp… Mổ chủ động khi cơ thể chưa kịp sản bại được báo cáo khác nhau như rau tiền đạo và xuất và bài tiết oxytocin dẫn tới tình trạng đờ tử rối loạn đông máu nội mạch lan tỏa không kiểm 206
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 514 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2022 soát, đường khâu không chặt hoặc ứng dụng tăng huyết áp, tiểu đường thai kỳ và thiếu máu khâu không đúng. chiếm 19,2%. Tỷ lệ thành công giữ được tử cung Trong nghiên cứu của chúng tôi, tiêu chuẩn ở những bệnh nhân khâu B lynch đạt 97,4%, thất bại sau khâu B-Lynch được đặt ra khi không không có trường hợp nào gặp biến chứng gần cầm được máu chảy từ tử cung, phải chuyển sau khâu Blynch. sang phương pháp can thiệp khác hoặc phải cắt TC để cầm máu. Còn biến chứng sau khâu B- TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Worlh Health Organization. WHO Lynch được hiểu là mặc dù đã xử trí được tình recomendations Uterotonics for prevention of trạng CMSĐ nhưng bệnh nhân gặp phải các tình postpartum heamorrhage: Worlh Health trạng bệnh lý khác có liên quan đến phương Organization 2018, 7-10. pháp can thiệp. Các nghiên cứu của các tác giả 2. Nguyễn Đức Vy (2002), Tình hình chảy máu sau đẻ tại viện bảo vệ bà mẹ trẻ sơ sinh trong 6 năm Meydanli (2008), Marasinghe (2011) hay gần đây 1996- 2001, Tạp chí thông tin Y dược, 36–39. như của Songthamwat S (2018) [8] đều cho 3. Phạm Thị Hải (2007), Nghiên cứu chảy máu sau thấy tỷ lệ thành công của mũi khâu B-Lynch hoặc đẻ tại bệnh viện phụ sản Trung Ương từ 7/2004 – B-Lynch cải tiến dao động từ 76-100%. 6/2007, Luận văn thạc sĩ y học, Trường Đại học Y Hà Nội. 4. B-Lynch C, Coker A, Lawal AH, et al. The B- Khi sử dụng mũi khâu B-Lynch, 97,4% bệnh Lynch surgical technique for the control of massive nhân trong nghiên cứu của chúng tôi bảo tồn postpartum haemorrhage: an alternative to được tử cung, 2,6% bệnh nhân phải cắt tử cung hysterectomy? Five cases reported. Br J Obstet do khâu B-Lynch thất bại. Trường hợp duy nhất Gynaecol. 1997;104:372–375. 5. Cameron MJ. Definitions, Vital Statistics and thất bại vì tử cung mất máu trước đó quá nhiều Risk Factors: An Overview, A Comprehensive trong tình trạng rối loạn đông máu nên dù được Textbook of Postpartum Hemorrhage. 2012. ép chặt lại nhưng máu vẫn tiếp tục chảy ra ở âm đạo. 6. Muche AA, Olayemi OO, Gete YK. Effects of Các biến chứng ngắn hạn và dài hạn sau khâu gestational diabetes mellitus on risk of adverse mũi B-Lynch cũng được ghi nhận trong các maternal outcomes: a prospective cohort study in Northwest Ethiopia. BMC Pregnancy nghiên cứu trên thế giới và trong nước. Các tình Childbirth.2020;20(73): trạng như sốt, nhiễm khuẩn sau mổ; viêm niêm https://doi.org/10.1186/s12884-020-2759-8. mạc tử cung; hoại tử niêm mạc tử cung; vỡ tử 7. Unterscheider J, Breathnach F, Geary M. cung ở lần có thai sau; hoại tử toàn bộ TC; dính Standard medical therapy for Postpartum Hemorrhage, A Comprehensive Textbook of buồng tử cung… đã được ghi nhận. Trong nghiên Postpartum Hemorrhage, 2nd Edtion. Sapiens cứu của chúng không ghi nhận trường hợp nào Publishing; 2012. xảy ra biến chứng gần sau mũi khâu B-Lynch. 8. S Songthamwat, M Songthamwat (2018). Uterine flexion suture: modified B-Lynch uterine V. KẾT LUẬN compression suture for the treatment of uterine Chảy máu sau đẻ do nguyên nhân đờ tử cung atony during cesarean section. Int J Womens Health; 10: 487–492. trong nghiên cứu này gặp ở nhóm bệnh nhân mổ chủ động chiếm tỷ lệ cao 80,8%, mắc bệnh lý THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT GLUCOSE MÁU VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở BỆNH NHÂN ĐTĐ TYPE 2 ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y THÁI BÌNH NĂM 2019 Vũ Thanh Bình*, Lê Đức Cường* TÓM TẮT đái tháo đường (ĐTĐ) type 2 điều trị ngoại trú tại bệnh viện Đại học Y Thái Bình năm 2019. Phương 49 Mục tiêu: Khảo sát thực trạng kiểm soát glucose pháp: Nghiên cứu mô tả, cắt ngang với 336 bệnh máu (KSGM) và một số yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân nhân – cỡ mẫu tính theo công thức nghiên cứu mô tả. Kết quả: Tỷ lệ bệnh nhân đạt mục tiêu glucose máu *Trường Đại học Y Dược Thái Bình lúc đói: 40,7%. Tỷ lệ bệnh nhân đạt mục tiêu HbA1c: 44,3%. Có mối liên quan giữa kiểm soát glucose máu Chịu trách nhiệm chính: Vũ Thanh Bình với chỉ số BMI (OR=2,1; 1,2-3,2), sự tuân thủ chế độ Email: binhvt@tbump.edu.vn ăn (OR=2,9; 1,7-4,9), chế độ luyện tập (OR=1,9; 1,2- Ngày nhận bài: 3.3.2022 3,2), chế độ dùng thuốc (OR=3,3; 1,6-6,8). Kết luận: Ngày phản biện khoa học: 19.4.2022 Tỷ lệ kiểm soát được chỉ số đường huyết lúc đói còn Ngày duyệt bài: 29.4.2022 207