THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 15, Số 1, Tháng 01 – 2015 Nhân một trường hợp u cơ trơn vòi tử cung Vũ Thị Nhung* * Bộ môn Phụ Sản ĐH YK Phạm Ngọc Thạch. Email : bsvnhung@yahoo.com.vn; DĐ : 0903383005 Mặc dù u ở vòi tử cung (TC) xảy ra rất hiếm nuôi. Bệnh nhân cảm thấy đau bụng nhiều khi nhưng càng ngày người ta càng chú ý nhiều có kinh và cả ngoài kỳ kinh. Bệnh nhân được đến bệnh lý ở vòi TC kể từ khi có nhiều bằng tiêm Diphereline 11,25 mg để làm giảm kích chứng cho thấy đây là nguồn gốc của nhiều thước khối u và giảm đau. Đến tháng 10/2014 loại ung thư nang dịch trong ở vùng chậu siêu âm lại thì khối u thứ nhất có kích thước (Folkins và cs, 2009,2 Vang và cs, 20135). 92x70 mm và khối u thứ hai đo được 55x83 Phạm vi bài báo này sẽ đề cập đến loại u cơ mm và được đánh giá là 2 nhân xơ có cuống. trơn (leiomyoma) vòi tử cung và một trường Kích thước khối u to nhất không giảm bao hợp đã xảy ra trên thực tế lâm sàng . nhiêu sau 3 tháng. Bệnh nhân vẫn còn đau bụng nhiều nên được chỉ định phẫu thuật. Báo cáo ca lâm sàng Phẫu thuật ngày 23/11/2914 với kết quả Bệnh nhân Đặng Thị B.Đ. 36 tuổi có chồng là: thân tử cung nhỏ, vòi trứng phải dãn dài 6 năm nhưng chưa có thai lần nào. Ngày và có khẩu kính to khoảng 3 cm, dạng xoắn 15/5/2014 bệnh nhân đi khám điều trị viêm như dây rốn, tận cùng là khối u to kích thước âm đạo thì phát hiện u xơ tử cung to qua 150x100x80 cm, mật độ mềm như u nang siêu âm. Khám phụ khoa cho thấy bề cao tử chứa dịch, bề mặt có nhiều mạch máu tăng cung 10 cm. Do không có triệu chứng rối sinh, dãn to, nghi ngờ u ác tính nhưng không loạn kinh nguyệt và không đau nên chỉ theo dính. Khối u thứ hai nhỏ hơn là nhân xơ trong dõi để có thai tự nhiên. Đến 2 tháng sau, siêu dây chằng rộng bên phải kích thước khoảng âm cho thấy tử cung có 2 nhân xơ dưới thanh 60x60x50 cm. Hai buồng trứng có 2 nang mạc, một u kích thước 116x59 mm, một u chứa dịch vàng trong đường kính khoảng kích thước 59x86 mm, rải rác có ít mạch máu 4cm. Chỉ định cắt lấy trọn khối u, bóc nhân 26
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC xơ, bóc nang buồng trứng 2 bên. Kết quả giải số các trường hợp u nằm bên tai vòi trái, có phẫu bệnh là u lành cơ trơn vòi tử cung phải, thể bị xoắn, thoái hóa. u cơ trơn tử cung, mẫu mô 2 buồng trứng Về phương diện phôi thai học, tử cung và bình thường. Bệnh nhân phục hồi và xuất vòi tử cung cùng có nguồn gốc từ ống Muller viện sau 5 ngày. nhưng u cơ trơn thường thấy ở tử cung hơn ở tai vòi. Dưới ảnh hưởng của nội tiết tố sinh Bệnh học khối u vòi tử cung dục, cơ tử cung có nhiều thay đổi về hình Một khối u được xếp loại là nguyên phát ở vòi thức và chức năng trong chu kỳ kinh nguyệt TC khi nó hoàn toàn khu trú ở tai vòi trong trong khi cơ thành vòi tử cung không thay đổi khi các cơ quan lân cận như buồng trứng, tử nhiều ngay cả trong thai kỳ. cung ít bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, thực tế khó phân biệt giữa ung thư vòi TC giai đoạn tiến Bàn luận xa và ung thư buồng trứng. Chẩn đoán chính xác một khối u phần phụ thường rất khó ngay cả khi siêu âm, CT hay MRI, nhất là với một khối u đặc, có hình ảnh echo giống như cơ tử cung trong trường hợp này thì siêu âm có thể lầm với một u xơ có cuống.hay nhân xơ dưới thanh mạc. Thêm vào đó, khối u vòi tử cung là loại u hiếm gặp. U lành tính cũng ít được mô tả so với u ác tính. Nếu siêu âm Doppler có thể thấy giá trị PI và RI thấp như thường gặp trong u cơ trơn tử cung. U tai vòi trong trường hợp này lại nằm bên phải, kích thước khá to và cân Hình 4. Giải phẫu bệnh u cơ trơn vòi trứng nặng khoảng 1kg thì không giống như được ghi nhận trong y văn. Misao R và cs4 báo cáo một trường hợp xoắn u tai vòi bên trái Khối u lành vòi TC thường đặc, giới hạn rõ với chẩn đoán siêu âm, MRI trước mổ là khối ràng. U xuất phát từ trong lòng vòi hay trên u đặc nằm ngoài tử cung. Theo Yang CC và bề mặt lớp thanh mạc phủ tai vòi như một u cs6 thì cũng báo cáo một trường hợp nghi u có cuống hay xuất hiện ở tua vòi. tai vòi trái qua siêu âm Dopper vì thấy khối Về phương diện mô học, u lành vòi TC u tách biệt với tử cung và buồng trứng. Chẩn có dạng là: polyp niêm mạc, papilloma, đoán sau mổ nội soi cắt phần phụ trái là u cơ fibroadenoma, u cơ trơn (Leiomyoma), u sợi, trơn vòi tử cung trái. u mỡ, u máu, u nang quái hay u đặc.7 Vấn đề sử dụng GnRH đồng vận U cơ trơn vòi tử cung là một loại u rất hiếm (Diphereline) trong trường hợp bệnh nhân gặp, không có triệu chứng. Trước khi có sự trình bày ở phần đầu là do nghĩ rằng khối u to ứng dụng của siêu âm nhất là siêu âm với là nhân xơ tử cung nên có thể dùng thuốc để đầu dò âm đạo thì hầu hết các trường hợp làm giảm kích thước của nhân xơ trước khi biết được qua tình cờ khi tử thiết hay do mổ phẫu thuật, giúp cuộc mổ dễ dàng hơn.Tuy vì lý do khác không liên quan. Những khối u không phải là u cơ trơn của tử cung nhưng có cơ trơn thường xuất hiện một bên tai vòi, chỉ lẽ do cùng nguồn gốc với tử cung nên thuốc một u đơn độc, kích thước nhỏ, mặc dù có vẫn có tác dụng tốt trong việc làm nhỏ bớt trường hợp u vòi tử cung nặng 13,1kg.3 Đa kích thước khối u hơn ban đầu và bóc nhân 27
THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 15, Số 1, Tháng 01 – 2015 xơ trong dây chằng rộng cũng dễ dàng, ít Kết luận chảy máu. U cơ trơn tử cung cũng như vòi tử Chẩn đoán một khối u của vòi tử cung không cung là loại u phụ thuộc nội tiết tố sinh dục. dễ dàng vì đây là bệnh lý hiếm gặp. Tuy Estrogen và progesterone giữ vai trò quan nhiên, nếu biết đó là u vòi tử cung chứ không trọng trong sự phát triển khối u. Trong khối phải là u cơ tử cung thì nên phẫu thuật ngay u có nhiều thụ thể của Estrogen1 cùng với mà không dùng GnRH đồng vận để làm nhỏ sự hiện diện của nhiều aromatase trong khối khối u trước vì thật sự không có tác dụng u tạo nên môi trường cường estrogen trong giống như đối với u cơ tử cung. Nhìn đại thể khối u. Bên cạnh đó, thụ thể progesterone khối u của vòi tử cung có thể lầm u lành và cũng tăng , progesterone thúc đẩy sự phân u ác tính nên cần chờ kết quả giải phẫu bệnh bào nhanh chóng trong khối u. Progesterone trước khi quyết định bảo tồn hay phẫu thuật triệt để như đối với u ác tính. có tác dụng làm tăng biểu hiện gen BCL-2 đồng nghĩa với tăng sản xuất protein BCL-2. Tài liệu tham khảo Đây là một chất ức chế sự chết tế bào và kích 1. Bakas P, Liapis A, Vlahopoulos S et al (2008) thích sự phân bào.7 Ngoài ra, còn một số yếu Estrogen receptor alpha and beta in uterine fibroids: tố tăng trưởng được kích hoạt bởi nội tiết tố a basis for altered estrogen responsiveness. Fertil Steril 90:1878. sinh dục với những thụ thể của chúng biểu 2. Folkins AK, Jarboe EA, Roh MH, Crum CP.(2009) hiện vượt bực trong khối u.3 Precursors to pelvic serous carcinoma and their clinical implications.Gynecol Oncol. Khi tiêm đồng vận GnRH vào cơ thể, nó 2009 Jun;113(3):391-6. doi: 10.1016/j. làm gia tăng sự phóng thích ygyno.2009.01.013. Epub 2009 Feb 23. 3. Fritz MA, Speroff L (2011) Clinical gynecologic LH và FSH từ tuyến yên giai đoạn đầu. Nếu endocrinology and infertility. Lippincott Williams sử dụng GnRH đồng vận liên tục sẽ dẫn tới and Wilkins, Philadelphia làm giảm và cuối cùng là không còn chế tiết 4. Misao R, Niwa K, Iwagaki S, Shimokawa K, Tamaya T (2000) Leiomyoma of the fallopian tube. Gynecol FSH và LH từ tuyến yên do tuyến yên trở nên Obstet Invest. 2000;49(4):279-80. trơ hóa với các kích thích của GnRH đồng 5. Vang R, Shih IeM, Kurman RJ.(2013)Fallopian tube vận. Hiện tượng này thường được xảy ra sau precursors of ovarian low- and high-grade serous neoplasms. Histopathology. 2013 Jan;62(1):44-58. khi sử dụng GnRH đồng vận vào khoảng 14 doi: .1111/his.12046.PMID 23240669 ngày do sự mất đi của thụ thể gắn kết của 6. Yang CC, Wen KC, Chen P, Wang PH.(2007) GnRH trên bề mặt tuyến yên và cuối cùng là Primary leiomyoma of the fallopian tube: preoperative ultrasound findings.J Chin Med hiện tượng trơ hóa khiến GnRH không gắn Assoc. 2007 Feb;70(2):80-3. kết với thụ thể. Khi LH và FSH giảm thì sẽ 7. Yin P, Lin Z, ChengYH, Marsh EE et al (2007). làm giảm sự tiết estrogen và progesteron, Progesterone receptor regulates Bcl-2 gene expression through direct binding to its promotor gián tiếp ảnh hưởng đến sự phát triển của region in uterine leiomyoma cells. J Clin Endocrinol khối u. Metab 92:4459 28