NGHIÊN CỨU SẢN KHOA - SƠ SINH Đánh giá các trường hợp thai phụ ra nước ối sớm ở tuổi thai từ 16 đến 34 tuần điều trị tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương Phạm Quang Vũ1, Trần Danh Cường2 , Trần Việt Hòa2 , Nguyễn Hải Long¹ 1 Trường Đại học Y Hà Nội 2 Bệnh viện Phụ sản Trung ương doi:10.46755/vjog.2022.1.1342 Tác giả liên hệ (Corresponding author): Trần Việt Hoà, email: drtranviethoa@gmail.com Nhận bài (received): 6/2/2022 - Chấp nhận đăng (accepted): 5/4/2022 Tóm tắt Mục tiêu: Mô tả, đánh giá các yếu tố liên quan tới kết quả điều trị của các thai phụ ra ối sớm ở tuổi thai 16- 34 tuần tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, theo dõi 125 thai phụ được chẩn đoán và điều trị ra ối sớm ở tuổi thai 16- 34 tuần, so sánh đánh giá các yếu tố liên quan tới kết quả thai kì của những trường hợp này. Kết quả: Nhóm thai phụ có tuổi thai 23 - 28 tuần thường gặp tình trạng ra ối sớm. Tỷ lệ giữ thai > 1 tuần là 30,4%, giữ thai tới khi đủ tháng là 3,2%. Nếu duy trì được thai kì tới 28 - 32 tuần thì nguy cơ tử vong giảm 141,66 lần so với nhóm tuổi thai từ 16- 22 tuần (OR=141,66, 95% CI : 16,029 – 1252,061). Khi chỉ số ối (AFI) của thai phụ giảm dưới 50mm thì nguy cơ phải lấy thai trong vòng 48h tăng lên 6,29 lần (OR=6.29, 95% CI: 2,41- 16,29 ) và nguy cơ tử vong sơ sinh tăng lên 4,89 lần (OR= 4,89, 95% CI: 1,69 – 14,11) so với nhóm thai phụ có chỉ số ối bình thường. Khi thai phụ có biểu hiện nhiễm trùng kèm theo ra ối sớm thì nguy cơ nhiễm khuẩn sơ sinh tăng lên 2,53 lần (OR = 2,53, 95% CI : 1,12- 5,67). Thai phụ được sử dụng corticoid đủ liều sẽ cải thiện tình trạng sơ sinh , giảm nguy cơ tử vong trẻ 12,04 lần ( OR= 12,04, 95% CI 4,93 – 29,41). Kết luận: Ra ối sớm không phụ thuộc vào tuổi mẹ, nghề nghiệp, địa dư nhưng có liên quan tới tiền sử viêm nhiễm phụ khoa. Các triệu chứng ra nước ối, màu sắc nước ối, sốt trên lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng như bạch cầu, CRP, theo dõi chỉ số ối (AFI) trên siêu âm có ý nghĩa trong việc theo dõi, điều trị và tiên lượng các biến cố thai kì. Từ khóa: ra ối sớm, chỉ số ối (AFI), nhiễm trùng, kết quả thai nghén. Evaluation of pregnant women with preterm premature rupture of amniotic membrane and gestational age from 16 to 34 weeks of pregnancy treated at the National Hospital of Obstetrics and Gynecology Pham Quang Vu1, Tran Danh Cuong2, Tran Viet Hoa2 , Nguyen Hai Long¹ 1 Hanoi Medical University 2 National Hospital of Obstetrics and Gynecology Abstract Objective: To describe and evaluate factors related to the treatment outcomes of pregnant women with preterm premature rupture of amniotic membrane at 16-34 weeks of pregnancy at the National Hospital of Obstetrics and Gynecology. Materials and methods: A cross-sectional descriptive study. Follow 125 pregnant women diagnosed and treated for preterm premature rupture of amniotic membrane at 16-34 weeks of pregnancy and evaluate factors related to pregnancy outcomes of these cases. Results: The group of pregnant women with gestational age from 23-28 weeks often had preterm premature amniotic fluid. The rate of pregnancy prolongation > 1 week is 30.4%, pregnancy prolongation to term is 3.2%. If the pregnancy is maintained up to 28-32 weeks, the risk of death is reduced by 141.66 times compared with the group of gestational age from 16-22 weeks (OR= 141.66, 95% CI: 16.029 - 1252.061). When the amniotic index (AFI) decreased below 50mm, the risk of cesarean section within 48 hours increased 6.29 times (OR= 6.29, 95% CI: 2.41-16.29) and the risk of neonatal death increased 4.89 times (OR= 4.89, 95% CI: 1.69 – 14.11 ) compared with the group of pregnant women with normal amniotic fluid index. When pregnant women show signs of infection with early preterm premature rupture of amniotic membrane, Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342 19
the risk of neonatal sepsis increases 2.53 times (OR = 2.53, 95% CI: 1.12-5.67). Pregnant women who use corticosteroid therapy will improve their neonatal status, reduce the risk of infant mortality 12.04 times (OR= 12.04, 95% CI 4.93 – 29.41). Conclusion: Preterm premature rupture of amniotic membrane is not dependent on maternal age, occupation, or geography, but is associated with a history of gynecological infections. The clinical symptoms such as leak of amniotic fluid, amniotic fluid color, fever and paraclinical tests such as white blood cell count, CRP, amniotic index (AFI) monitoring on ultrasound are meaningful in monitoring, treatment and prognosis of pregnancy outcomes. Key words: Preterm premature rupture of amniotic membrane, amniotic fluid index (AFI), infection, pregnancy outcomes. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tiêu chuẩn loại trừ: đa thai, có dấu hiệu chuyển dạ Nước ối là thành phần quan trọng đối với sự sống, rõ (cơn co tử cung tần số 3, cổ tử cung mở trên 2cm) sự phát triển và trưởng thành của thai khi thai nhi nằm mẹ có các bệnh lý mạn tính (tăng huyết áp, đái tháo trong tử cung của người mẹ. Thể tích nước ối trong giới đường, suy thận …). Thai phụ có tình trạng nhiễm trùng hạn bình thường là điều kiện cần thiết để cho hệ thống ối, màng ối. cơ, đường tiêu hóa, và phổi thai phát triển bình thường. 2.2. Phương pháp nghiên cứu Nước ối có tác dụng như một hệ chống đỡ, nó che chở Phương pháp nghiên cứu: Mô tả theo dõi tiến cứu. cho thai chống lại mọi va đập từ bên ngoài, giúp thai cử Cỡ mẫu thuận tiện. động tự do và đề phòng nhiễm khuẩn môi trường quanh Trong thời gian nghiên cứu từ tháng 9/2019 đến thai nhi thông qua tác dụng kìm hãm sự phát triển của tháng 12/2020 thu nhận được 125 thai phụ có đầy đủ vi khuẩn [1,2]. các tiêu chuẩn lựa chọn vào nghiên cứu. Các thai phụ Với những vai trò quan trọng như vậy, việc duy trì này được theo dõi sinh tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương thể tích nước ối trong giới hạn bình thường là vô cùng và được đánh giá kết quả sơ sinh tại trung tâm sơ sinh quan trọng đối với sự sống của thai. Ra nước ối gây ra tại bệnh viện. nhiều biến chứng cho cả thai phụ và thai nhi, trong đó Đạo đức nghiên cứu đã được thông qua bởi hội đồng biến chứng được các thầy thuốc quan tâm nhiều nhất khoa học của bệnh viện. đó là đẻ non.. Do vậy, các nhà sản khoa đã và đang 2.3. Các biến số nghiên cứu không ngừng tìm kiếm các phương pháp giúp chẩn Thu thập các thông tin sử dụng trong nghiên cứu đoán sớm, chính xác các trường hợp ra nước ối để từ qua bệnh án nghiên cứu bao gồm: tuổi thai phụ, tuổi thai đó tìm ra các biện pháp điều trị thích hợp nhằm kéo khi nhập viện, tiền sử sản khoa, phụ khoa, nghề nghiệp, dài tuổi thai, phòng chống các tai biến cho thai phụ và địa chỉ, màu sắc nước ối, chỉ số bạch cầu, CRP, chỉ số thai nhi. ối (AFI), thời gian giữ thai, sử dụng corticoid, tình trạng Ở Việt Nam, khái niệm này được chia ra làm hai loại: sơ sinh (sống, tử vong, apgar, nhiễm khuẩn sơ sinh). Sử ối vỡ sớm là ối vỡ khi đã có chuyển dạ và khi CTC chưa dụng phần mềm SPSS 22.0 của hãng IBM để quản lý và mở hết; còn ối vỡ non (OVN) là ối vỡ khi chưa có chuyển phân tích số liệu. Các phép tính gồm: tỷ lệ phần trăm, giá dạ. Nếu sau một giờ ối vỡ mà chưa có chuyển dạ gọi là trị trung bình, so sánh các tỷ lệ phần trăm, tỷ suất chênh OVN. (OR), khoảng tin cậy 95% (CI). Test khi bình phương kiểm Trên thế giới đã có nhiều phương pháp chẩn đoán định mối liên quan giữa các biến mô tả. và điều trị ra nước ối khác nhau được áp dụng và thu Các tiêu chuẩn liên quan đến nghiên cứu: được kết quả cao [3,4] .Tại Việt Nam, tình trạng ra nước Chỉ số ối: Cách đo chỉ số ối: bệnh nhân nằm ngửa, ối trên những thai phụ mang thai có thể thường gặp trên bụng chia thành 4 phần, rốn ở trung tâm hình cây thập lâm sàng nhưng việc chẩn đoán và điều trị còn nhiều hạn (bởi đường trắng và đường vuông góc). Đầu dò vuông chế. Với mong muốn tìm hiểu thêm về chẩn đoán, hướng góc với mặt đất, đo đường dọc tối đa của mỗi góc (phần điều trị cũng như kết quả điều trị thai phụ mang thai bị tư), được biểu thị bằng centimet, AFI là tổng 4 số đo trên. ra nước ối chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này với AFI < 50mm là cạn ối, AFI: 51- 80 mm là thiểu ối, AFI: mục tiêu sau: Mô tả, đánh giá kết quả điều trị của các 81- 180mm là bình thường, AFI > 180mm là dư ối, AFI > thai phụ ra ối sớm ở tuổi thai 16- 34 tuần điều trị tại Bệnh 250mm là đa ối [1,2]. viện Phụ sản Trung ương Nhiễm trùng ối lâm sàng: Tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm trùng ối trên lâm sàng: Mẹ sốt (nhiệt độ đo tại 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU nách ≥ 38oC) kèm theo ít nhất 2 trong số các dấu hiệu 2.1. Đối tượng nghiên cứu: Gồm 125 thai phụ được sau (mà không do nguyên nhân khác): (1) nhịp tim thai chẩn đoán và điều trị ra ối sớm ở tuổi thai 16- 34 tuần tại nhanh > 160 lần/phút; (2) nhịp tim mẹ nhanh > 100 lần/ Bệnh viện Phụ Sản Trung ương, phút; (3) nước ối bẩn có mùi hôi hoặc nhuộm phân xu; (4) Tiêu chuẩn lựa chọn: đơn thai sống, thai phụ được chẩn bạch cầu mẹ tăng > 15000/mm3 hoặc CRP > 6mg/l (5) tử đoán ra ối sớm ở tuổi thai 16 - 34 tuần, được theo dõi thai kỳ cung nhạy cảm ấn đau [3–5]. Suy thai cấp trong chuyển và điều trị tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, đánh giá kết dạ trên monitoring quả sơ sinh tại trung tâm sơ sinh của bệnh viện. 20 Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Trong thời gian nghiên cứu, tháng 9/2019 đến tháng 12/2020, thu nhận được 125 thai phụ có đủ tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu. Kết quả như sau: Bảng 3.1. Nhóm tuổi thai phụ Nhóm tuổi n Tỷ lệ (%) ≤ 24 14 11,2 25 - 29 51 40.8 30 – 34 38 30,4 35 - 39 15 12 ≥ 40 7 5,6 Tổng số 125 100 Trung bình ( ± SD) 29,98 ± 5,12 Min- Max 18 - 43 Trong nhóm thai phụ tham gia nghiên cứu, tuổi trung bình là 29,98 ± 5,12 tuổi, lớn nhất là 43 tuổi và nhỏ nhất là 18 tuổi. Nhóm tuổi thai phụ từ 25 – 29 chiếm chủ yếu với 51 trường hợp (40,8%). Bảng 3.2. Liên quan nhóm tuổi thai xuất hiện ra ối sớm với thời gian giữ thai và tình trạng sơ sinh Nhóm tuổi n Thời gian giữ thai Tình trạng sơ sinh OR tử vong P thai (%) ≤ 1 tuần > 1 tuần Tử vong Sống 95% CI 5,492* 31 21 10 25 6 (1,808 – 16,085) 16-22 tuần 24,8% 25,3% 23,8% 58,2% 7,3% 141,667** 0,000 (16,029 -1252,061) 39 22 17 17 22 26,273 23-27 tuần* 31,2% 26,5% 40,5% 39,5% 26,8% (3,26 – 211,74) 28-32 35 25 10 1 34 tuần** 28% 30,1% 23,8% 2,3% 41,5% 20 15 5 20 33-34 tuần 0 16% 18,1% 11,9% 24,4% Tổng 125 83 42 43 82 66,4% 33,6% 34,4% 65,6% Trung bình 26,83±4,97 ( ± SD) Tuổi thai trung bình của nhóm thai phụ trong nghiên là nhóm tuổi thai nhập viện từ 16-22 tuần có 25 trường cứu là 26,83 ± 4,97 tuần. Nhóm tuổi thai từ 23 - 27 tuần hợp (58,2%). chiếm tỉ lệ cao nhất gồm 39 trường hợp (31,2%). Khi xuất hiện tình trạng ra ối sớm, nguy cơ tử vong Thời gian giữ thai ≤ 1 tuần là 83 trường hợp (66,4%) của nhóm tuổi thai 16 - 22 tuần cao gấp 5,49 lần so với trong đó chủ yếu thuộc về nhóm tuổi thai 28-32 tuần có nhóm tuổi thai từ 23 - 27 tuần (OR= 5,49, 95% CI :1,808- 25 trường hợp (30,1%). 16,085) và cao gấp 141,66 lần so với nhóm tuổi thai từ Tỷ lệ tử vong sơ sinh trong nhóm thai phụ đưa vào 28-32 tuần (OR = 141,66, 95%CI: 16,02 – 1252,06), với p nghiên cứu là 43 trường hợp (34,4%) , chiếm phần lớn = 0,000< 0,05 có ý nghĩa thống kê. Bảng 3.3. Tiền sử sản- phụ khoa của thai phụ. Tiền sử sản – phụ khoa n % TS viêm ĐSDD Có 88 70,4 Không 37 29,6 Số lần đẻ Chưa đẻ 65 52 Đẻ ≥ 1 lần 60 48 Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342 21
Số lần nạo, sảy, lưu Không 81 64,8 thai ≥ 1 lần 44 35,2 Không 114 91,2 1 lần 9 7,2 Tiền sử đẻ non 2 lần 1 0,8 3 lần 0 0 4 lần 1 0,8 Tổng 125 100 Đối với nhóm thai phụ có ra ối sớm từ 16 - 34 tuần, tiền sử viêm đường sinh dục dưới (viêm âm hộ, âm đạo, cổ tử cung) chiếm phần lớn với 88 trường hợp (70,4%). Tỷ lệ ra ối sớm trong nhóm thai phụ tham gia nghiên cứu ở con lần đầu là 65 trường hợp (52%) và đối với con lần 2 trở đi có 60 trường hợp (48%). Số lượng thai phụ không có tiền sử đẻ non là chủ yếu, bao gồm 114 trường hợp (91,2%). Bảng 3.4. Liên quan giữa chỉ số ối khi nhập viện với thời gian giữ thai. Thời gian giữ thai OR lấy thai trước 48h p < 24 giờ 24-48 giờ < 1 tuần > 1 tuần Khỏi (95%CI) 3,037* n 26 15 13 14 0 0,044 ( 1,085- 8,50) ≤ 50 mm 6,291** % 72,2% 78,9% 46,4% 36,8% 0,0% 0,000 (2,414- 16,293) Phân độ chỉ số ối n 5 2 5 9 0 2,071 51 - 80 mm 0,34 % 13,9% 10,5% 17,9% 23,7% 0,0% (0,608- 7,062) n 5 2 10 15 4 81 - 180 mm % 13,9% 10,5% 35,7% 39,5% 100,0% n 36 19 28 38 4 Tổng % 28,8% 15,2% 22,4% 30,4% 3,2% Trong nhóm thai phụ lấy thai trước 24h sau khi nhập viện, tỉ lệ thai phụ có chỉ số ối ≤ 50mm chiếm chủ yếu gồm 26 trường hợp (72,2%). Nguy cơ lấy thai trước 48h của nhóm thai phụ có chỉ số ối ≤ 50mm cao gấp 3,037 lần nhóm thai phụ có chỉ số ối từ 51- 80 mm (OR= 3,037, CI 95%: 1,085- 8,50) với p = 0,044 < 0,05 có ý nghĩa thống kê. Nguy cơ lấy thai trước 48h của nhóm thai phụ có chỉ số ối ≤ 50mm cao gấp 6,291 lần nhóm thai phụ có chỉ số ối từ 81- 180 mm (OR= 6,291, CI 95%: 2,414- 16,293) với p = 0,000 < 0,05 có ý nghĩa thống kê. Bảng 3.5. Liên quan giữa chỉ số ối khi nhập viện với tử vong sơ sinh Tử vong trẻ OR tử vong Tổng p Tử vong trẻ Không tử vong 95%CI 1,283 * n 30 38 68 (0,471 – 3,496 ) ≤ 50 mm 4,895 ** % 69,8% 46,3% 54,4% (1,698 – 14,113) Phân độ chỉ số ối n 8 13 21 3,815 51 - 80 mm % 18,6% 15,9% 16,8% (1,049 –13,881 ) n 5 31 36 0,008 81 - 180mm % 11,6% 37,8% 28,8% n 43 82 125 Tổng % 34,4% 65,6% 100,0% 22 Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342
Chú thích: “*” OR tử vong sơ sinh của nhóm thai phụ có AFI ≤ 50mm so với nhóm thai phụ có AFI : 51 – 80 mm “**” OR tử vong sơ sinh của nhóm thai phụ có AFI ≤ 50mm so với nhóm thai phụ có AFI : 81 – 180mm Tỷ lệ tử vong sơ sinh cao nhất ở nhóm thai phụ nhập viện có chỉ số ối ≤ 50mm chiếm 69,8% và thấp nhất ở nhóm thai phụ nhập viện có chỉ số ối bình thường 81-180mm có 5 trường hợp chiếm 11,6%. Nguy cơ tử vong sơ sinh của nhóm thai phụ có chỉ số ối ≤ 50mm cao gấp 1,283 lần nhóm thai phụ có chỉ số ối từ 51 – 80 mm (OR = 1,283, 95% CI: 0,471 – 3,496) và cao gấp 4,895 lần nhóm thai phụ có chỉ số ối từ 81 – 180mm. (OR = 4,895, 95% CI: 1,698 – 14,113). Với p = 0,008 < 0,05 có ý nghĩa thống kê. Nguy cơ tử vong của nhóm thai phụ ít ối (51 – 80 mm) cao gấp 3,815 lần so với nhóm thai phụ có chỉ số ối bình thường (81 – 180 mm) (OR = 3,815, 95% CI: 1,049 –13,881) với p = 0,008 < 0,05 có ý nghĩa thống kê. Bảng 3.6. Liên quan giữa CRP khi nhập viện và nhiễm khuẩn sơ sinh Nhiễm khuẩn sơ sinh OR nhiễm Không Tổng khuẩn sơ sinh p Có nhiễm khuẩn CI 95% nhiễm khuẩn n 18 28 46 < 6 mg/l % 52,9% 30,8% 36,8% Phân loại n 16 59 75 6mg/l 48mg/l % 0,0% 4,4% 3,2% n 34 91 125 Tổng % 27,2% 72,8% 100,0% Tỷ lệ nhiễm khuẩn sơ sinh trong các trường hợp thai phụ ra ối sớm trong nhóm nghiên cứu là 91 trường hợp (72,8%). Trong đó nhóm thai phụ có biểu hiện nhiễm khuẩn khi nhập viện ( CRP > 6 mg ) là 63 trường hợp có nhiễm khuẩn sơ sinh sau đẻ chiếm tỉ lệ 69,2%. Trong số những thai phụ tham gia nghiên cứu, nhóm thai phụ có chỉ số xét nghiệm CRP > 6mg/l có nguy cơ nhiễm khuẩn sơ sinh sau đẻ cao gấp 2,531 lần so với nhóm thai phụ có chỉ số xét nghiệm CRP < 6 mg/l (OR = 2,531, 95% CI: 1,129- 5,674) với p = 0,036 < 0,05 có ý nghĩa thống kê. Bảng 3.7. Liên quan giữa điều trị corticoid và tình trạng tử vong sơ sinh Tử vong trẻ OR tử vong Tổng P Tử vong trẻ Không tử vong CI 95% n 28 11 39 12,048 Không dùng % 65,1% 13,4% 31,2% 4,935-29,414 Corticoid n 15 71 86 0,000 Dùng đủ liều % 34,9% 86,6% 68,8% Tổng n 43 82 125 Trong nhóm thai phụ được đưa vào nghiên cứu, tỉ tuổi thai tại BVPSTƯ cho thấy phân bố OVN cũng nhiều lệ sơ sinh tử vong là 43 trường hợp (34,4%), trong đó nhất ở nhóm tuổi mẹ từ 25 - 30 tuổi (58,7%), thấp nhất là chủ yếu là nhóm thai phụ không dùng corticoid gồm 28 nhóm tuổi mẹ < 20 tuổi (0,2%). Nhóm tuổi mẹ 25 - 30 tuổi trường hợp (65,1%), Nguy cơ tử vong sơ sinh của nhóm là nhóm tuổi sinh sản chính trong xã hội, vì vậy nhóm tuổi thai phụ không sử dụng corticoid cao gấp 12,048 lần này gặp nhiều nhất cũng là điều dễ hiểu nhất là ở những so với nhóm thai phụ có sử dụng đủ liều corticoid (OR= nước đang phát triển như Việt Nam 12,048, CI 95%: 4,935 – 29,414) với p = 0,000 < 0,05 có ý Từ kết quả của bảng 3 ta thấy: đối với nhóm thai phụ nghĩa thống kê. có ra ối sớm từ 16- 34 tuần, tiền sử viêm đường sinh dục dưới (viêm âm hộ, âm đạo, cổ tử cung) chiếm phần lớn 4. BÀN LUẬN với 88 trường hợp (70,4%) So với nghiên cứu của tác giả 4.1. Mô tả các đặc điểm thai phụ ra ối sớm từ 16- 34 Đoàn Thị Phương Lam [8] trong số 120 thai phụ trong tuần nghiên cứu thì tỷ lệ thai phụ có xét nghiệm tác nhân gây Trong nghiên cứu này, Tuổi trung bình của thai phụ viêm đường sinh dục dưới dương tính là 53,3%. Kết quả là 29,98 ± 5,12 tuổi. Nhóm tuổi thai phụ từ 25 - 29 chiếm nghiên cứu của chúng tôi tương tự với kết quả của nghiên chủ yếu với 51 trường hợp (40,8%) . Kết quả nghiên cứu cứu của Debra A [9]. Các nhiễm khuẩn đường sinh dục này tương đương với kết quả nghiên cứu của Phạm Văn dưới đã làm cho màng ối giảm tính chất đàn hồi, các tổ Khương [7] khi nghiên cứu 485 sản phụ OVN ở tất cả các chức liên kết suy yếu dễ bị rách vỡ, phản ứng viêm làm Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342 23
tăng sản xuất Prostaglandin và chuyển dạ đẻ non dễ xảy dễ xâm nhập vào bên trong tử cung, gây ra tình trạng ra [10,11]. Ngoài ra qua nghiên cứu này và các nghiên nhiễm khuẩn cho thai nhi. Trong nước ối có chứa các yếu cứu cho thấy tỉ lệ ra nước ối sớm của thai phụ không liên tố kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn. Khi màng ối bị vỡ, quan đến số lần có con và tiền sử nạo hút thai. một mặt vừa làm thủng hàng rào bảo vệ sinh học, mặt Theo kết quả bảng 2: Nhóm tuổi thai từ 23 - 27 tuần khác làm mất các yếu tố sát khuẩn theo nước ối chảy ra chiếm tỉ lệ cao nhất gồm 39 trường hợp (31,2%). Thời ngoài, dẫn đến làm suy yếu khả năng chống nhiễm trùng gian giữ thai ≤ 1 tuần là 83 trường hợp (66,4%) trong đó của màng ối và nước ối [13]. Giả thuyết này được ủng hộ chủ yếu thuộc về nhóm tuổi thai 28-32 tuần có 25 trường bởi người ta tìm thấy IL-6 trong huyết tương dây rốn của hợp (30,1%). So với kết quả nghiên cứu của Đoàn Thị thai và các cytokine tiền viêm như IL-6, IL-1b, và TNF-α Phương Lam [8]: điều trị duy trì giữ thai được dưới 1 tuần tăng cao trong dịch ối của những sản phụ ối vỡ non kèm chiếm tỷ lệ lớn nhất là 35,0%. thiểu ối, rồi sau đó so sánh với trường hợp sản phụ và Nguy cơ tử vong sơ sinh của nhóm tuổi thai khi nhập thai không có thiểu ối đi kèm [14]. viện từ 16- 22 tuần cao gấp 5,942 lần so với nhóm tuổi Theo kết quả bảng 7: Nguy cơ tử vong sơ sinh của thai từ 23 đến 28 tuần (OR= 5,942, 95%CI : 1,081- 16,085) nhóm thai phụ không sử dụng corticoid cao gấp 12.048 và cao gấp 141,667 lần so với nhóm tuổi thai từ 33- 34 lần so với nhóm thai phụ có sử dụng đủ liều corticoid tuần (95%CI : 16,029 - 1252,061). Như vậy nguy cơ tử (OR= 12,048, CI 95%: 4,935 - 29,414) với p = 0,000 < 0,05 vong sẽ giảm rõ rệt nếu như duy trì được thai sống trong có ý nghĩa thống kê. Theo ACOG 2007 thì corticosteroids tử cung mẹ tới khi đủ sự phát triển về các chức năng hô nên cho khi tuổi thai từ 24 - 32 tuần của thai kỳ; nên cho hấp, tuần hoàn, chuyển hóa đầy đủ hơn. một đợt 2 liều cách nhau 24 giờ; không cần lặp lại nhiều 4.2. Đánh giá các yếu tố liên quan tới kết quả điều đợt vì làm giảm cân nặng, vòng đầu và chiều dài thai nhi. trị ra ối sớm Lợi ích của corticosteroids là làm giảm suy hô hấp (RR Theo kết quả bảng 4: Nguy cơ lấy thai trước 48h của 0,47, khoảng tin cậy 95% 0,31- 0,70), giảm viêm ruột nhóm thai phụ có chỉ số ối ≤ 50mm cao gấp 6,291 lần hoại tử (RR 0,21, khoảng tin cậy 95%: 0,05 - 0,82), giảm nhóm thai phụ có chỉ số ối từ 81- 180 mm (OR= 6,291, CI chết thai (RR 0,68, khoảng tin cậy 95%: 0,43 - 1,07) [3,15]. 95%: 2,414- 16,293) với p = 0,000 < 0,05 có ý nghĩa thống Không khuyến cáo nếu thai > 34 tuần. Thai 32 - 24 tuần: kê. Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Nguyễn Betamethasone 12mg tiêm bắp cách nhau 24 giờ x 2 lần Đình Đông [12]: Nhóm sản phụ có AFI < 50mm có tỷ lệ hay dexamethasone 6mg tiêm bắp cách nhau 12 giờ x nhiễm trùng ối lâm sàng sau đó phải chấm dứt thai kì 4 lần [3]. (10,3%) cao hơn nhóm sản phụ có AFI ≥ 50 mm (2,6%) và có nguy cơ chấm dứt thai kì cao gấp 4,009 lần nhóm 5. KẾT LUẬN sản phụ AFI ≥ 50mm (RR: 4,009; 95%CI:1,431 - 11,236). Ra ối sớm không phụ thuộc vào tuổi mẹ, nghề nghiệp, Theo kết quả bảng 5: Nguy cơ tử vong sơ sinh của địa dư nhưng có liên quan tới tiền sử viêm nhiễm phụ nhóm thai phụ có chỉ số ối ≤ 50mm cao gấp 1,283 lần khoa. Nhóm thai phụ có tuổi thai 23 - 28 tuần thường gặp nhóm thai phụ có chỉ số ối từ 51 - 80 mm (OR = 1,283, CI tình trạng ra ối sớm. Tỷ lệ giữ thai > 1 tuần là 30,4%, giữ 95% : 0,471 - 3,496) và cao gấp 4,895 lần nhóm thai phụ thai tới khi đủ tháng là 3,2%. Nếu duy trì được thai kì tới có chỉ số ối từ 81 - 180mm. (OR = 4,895, CI 95% : 1,698 - 28 - 32 tuần thì nguy cơ tử vong giảm 141,66 lần so với 14,113). Kết quả của này tương đồng với kết quả nghiên nhóm tuổi thai từ 16 - 22 tuần. cứu của Atalay Ekin và cs. cho rằng sản phụ ối vỡ non với Các triệu chứng ra nước ối, màu sắc nước ối, sốt trên AFI < 50mm làm giảm có ý nghĩa chỉ số Apgar phút thứ lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng như bạch cầu, nhất và tăng nguy cơ tử vong của trẻ sơ sinh [4]. Chúng CRP, theo dõi chỉ số ối (AFI) trên siêu âm có ý nghĩa trong tôi nhận thấy rằng số lượng nước ối tỷ lệ nghịch với thời việc theo dõi, điều trị và tiên lượng các biến cố thai kì. ). gian ối vỡ và tuổi thai càng non tháng thì số lượng nước Khi chỉ số ối (AFI) của thai phụ giảm dưới 50mm thì ối càng ít. Thời gian ối vỡ càng kéo dài thì càng làm tăng nguy cơ phải lấy thai trong vòng 48h tăng lên 6,29 lần và nguy cơ nhiễm trùng mẹ và thai, thai suy… Do đó thời nguy cơ tử vong sơ sinh tăng lên 4,89 lần so với nhóm gian giữ thai sẽ giảm đi. Tuổi thai càng non tháng thì chỉ thai phụ có chỉ số ối bình thường, trường hợp thai phụ số apgar phút thứ nhất càng thấp. Do đó dễ hiểu tại sao có biểu hiện nhiễm trùng kèm theo ra ối sớm thì nguy cơ sản phụ có AFI < 50mm lại có nguy cơ tử vong tăng cao. nhiễm khuẩn sơ sinh tăng lên 2,53 lần. Thai phụ được Theo kết quả bảng 6: Trong số những thai phụ tham sử dụng corticoid đủ liều sẽ cải thiện tình trạng sơ sinh, gia nghiên cứu, nhóm thai phụ có chỉ số xét nghiệm CRP giảm nguy cơ tử vong trẻ 12,04 lần. > 6mg/l có nguy cơ nhiễm khuẩn sơ sinh sau đẻ cao gấp 2,531 lần so với nhóm thai phụ có chỉ số xét nghiệm CRP TÀI LIỆU THAM KHẢO ≤ 6 mg/l (OR = 2,531, 95% CI: 1,129- 5,674) với p = 0,036 1. Nguyễn Đức Hinh. Đánh giá chỉ số nước ối bằng siêu < 0,05 có ý nghĩa thống kê. Kết quả này tương đồng với âm của thai bình thường từ 28 tuần tuổi đối chiếu với các tác giả Thomas J.G và William N.S [9]. Như vậy tình lâm sàng để phát hiện sớm nguy cơ thai già tháng. trạng nhiễm khuẩn của những thai phụ ra nước ối sớm, Luận án Tiến sĩ y học Trường Đại học Y Hà Nội. Published có liên quan mật thiết và nguy cơ rõ ràng với tình trạng online 2003. nhiễm khuẩn sơ sinh vì khi màng ối bị rách, vi khuẩn rất 2. Nguyễn Đức Hinh. Nước ối – một số vấn đề cần thiết 24 Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342
đối với bác sĩ sản khoa,. Nhà xuất bản Y học. Published online 2003. 3. ACOG Practice Bulletin No. 80: Premature Rupture of Membranes. Obstet Gynecol. 2007;109(4):1007-1020. doi:10.1097/01.aog.0000263888.69178.1f 4. Ekin A, Gezer C, Taner CE, Ozeren M. Perinatal outcomes in pregnancies with oligohydramnios after preterm premature rupture of membranes. J Matern Fetal Neonatal Med. 2014;28(16):1918-1922. doi:10.310 9/14767058.2014.972927 5. Gibbs RS. Prematurity: Premature Rupture of the Membranes and Preterm Labor. Sex Transm Dis Adverse Outcomes Pregnancy. Published online April 8, 2014:59- 68. doi:10.1128/9781555818210.ch4 6. Phạm Thị Thanh Mai. Hồi Sức Sơ Sinh. Bài Giảng Sản Phụ Khoa Tập II. Nhà Xuất Bản Y Học, Hà Nội, 347–360.; 2006. 7. Phạm Văn Khương. Nghiên cứu cách xử trí ối vỡ non tại bệnh viện phụ sản trung ương năm 2008,. Trường Đại Học Hà Nội Hà Nội. Published online 2008. 8. Đoàn Thị Phương Lam. Nghiên cứu chẩn đoán và điều trị sản phụ có thai non tháng rỉ ối tại Bệnh viện Phụ sản trung ương năm 2007. Luận văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú Bệnh viện Trường Đại học Y Hà nội. Published online 2007. 9. Guinn DA, Goldenberg RL, Hauth JC, Andrews WW, Thom E, Romero R. Risk factors for the development of preterm premature rupture of the membranes after arrest of preterm labor. Am J Obstet Gynecol. 1995;173(4):1310- 1315. doi:10.1016/0002-9378(95)91377-7 10. CHURCH L. Williams obstetrics. 19th Edition By F. G. Cunningham, P. C. Mac-Donald, N. F. Gant, K. J. Leveno, and L. C. Gilstrap III. Norwalk, Connecticut: Appleton & Lange, 1993. 1,428 pages. $90.00, Hardcover. J Nurse Midwifery. 1994;39(1):51-52. doi:10.1016/0091- 2182(94)90045-0 11. Goldenberg RL, Andrews WW, Guerrant RL, et al. The Preterm Prediction Study: Cervical lactoferrin concentration, other markers of lower genital tract infection, and preterm birth. Am J Obstet Gynecol. 2000;182(3):631-635. doi:10.1067/mob.2000.104211 12. Nguyễn Đình Đông. Nghiên cứu kết quả xử trí OVN, OVS giai đoạn Ia ở tuổi thai từ 28 tuần tại Bệnh viện Phụ sản trung ương. Luận văn Thạc sĩ Y học Trường Đại học Y Hà Nội. Published online 2018. 13. Mercer BM, Rabello YA, Thurnau GR, et al. The NICHD- MFMU antibiotic treatment of preterm PROM study: Impact of initial amniotic fluid volume on pregnancy outcome. Am J Obstet Gynecol. 2006;194(2):438-445. doi:10.1016/j.ajog.2005.07.097 14. Park JS, Yoon BH, Romero R, et al. The relationship between oligohydramnios and the onset of preterm labor in preterm premature rupture of membranes. Am J Obstet Gynecol. 2001;184(3):459-462. doi:10.1067/ mob.2001.109398 15. Joshi S, Kotecha S. Lung growth and development. Early Hum Dev. 2007;83(12):789-794. doi:10.1016/j. earlhumdev.2007.09.007 Phạm Quang Vũ và cs. Tạp chí Phụ sản 2022; 20(1):19-25. doi:10.46755/vjog.2022.1.1342 25