TAMOXIFEN UNG THƯ VÚ & BỆNH LÝ CỦA TỬ CUNG TS. BS. TRẦN VIỆT THẾ PHƯƠNG
MỞ ĐẦU u Tamoxifen là thuốc quan trọng trong điều trị ung thư vú u Dùng để: u Điều trị hỗ trợ u Điều trị di căn u Giảm nguy cơ ung thư u Kinh điển: sử dụng 5 năm u Hiện nay: sử dụng 10 năm cho những trường hợp nguy cơ cao
MỞ ĐẦU u Tamoxifen có những tác động gì lên người bệnh ung thư vú? u Tamoxifen có ảnh hưởng gì đến nội mạc tử cung?
CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG
Phân tích của EBCTG- Lancet 2005
Các nghiên cứu ban đầu về TAM hơn 5 năm: không hiệu quả
Phân tích gộp của ATLAS và aTTom
aTTom
TAMOXIFEN ĐỒNG VẬN ER (AGONIST) ĐỐI VẬN ER (ANTAGONIST) TỬ CUNG XƯƠNG VÚ GAN MẠCH MÁU TUYẾN YÊN
Bất lợi Có lợi Tăng nguy cơ ung thư tử cung Giảm nguy cơ ung thư vú Tăng nguy cơ bị máu cục Làm chắc xương Tăng nguy cơ cườm mắt Giảm nguy cơ tim mạch - Tăng HDL Cholesterol - Giảm LDL Cholesterol
Vì sao phải quan tâm đến tình trạng kinh nguyệt? u Phụ nữ còn kinh: nồng độ estrogen caoà tác dụng đối vận của Tamoxifen chiếm ưu thế trên nội mạc tử cungà nguy cơ ung thư thấp hơn u Phụnữ mãn kinh: nồng độ estrogen thấpà tác dụng đồng vận của Tamoxifen chiếm ưu thế trên nội mạc tử cungà nguy cơ ung thư cao hơn
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM TRÊN NỘI MẠC TỬ CUNG DO TAMOXIFEN u Ung thư tử cung: đa số trường hợp là ở phụ nữ đã mãn kinh u Liên quan đến nồng độ và thời gian sử dụng Tamoxifen u Tỉ lệ: 1/1000 ở người còn kinh và 3/1000 ở người mãn kinh u Thờiđiểm xuất hiện: sau 2 năm khi dùng Tamoxifen, nguy cơ kéo dài đến 2 năm sau khi ngưng u Trên bn còn kinh: 50% dùng Tamoxifen sẽ bị thiểu kinh hay vô kinh. 23% sẽ có bất thường ở nội mạc tử cung, chủ yếu là polyp, rất hiếm tăng sản nội mạc tử cung hay ung thư
PHƯƠNG TIỆN ĐỂ ĐÁNH GIÁ u Siêu âm ngã âm đạo (TVUS) u Siêu âm dưới bơm nước buồng tử cung (SIS) u Nội soi buồng tử cung (Hysteroscopy) u Sinh thiết
CÁC DẠNG TỔN THƯƠNG u Polyp lòng tử cung u Tăng sản nội mạc tử cung u Carcinoma nội mạc tử cung u Sarcoma tử cung u Carcinosarcoma tử cung
HAI TÌNH HUỐNG LÂM SÀNG u Tình huống 1: có triệu chứng: xuất huyết âm đạo bất thường u Tìnhhuống 2: không có triệu chứng, phát hiện bất thường do siêu âm bụng vì lý do khác
CẦN PHẢI ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG KINH Định nghĩa mãn kinh (Hướng dẫn của NCCN) u Đã cắt buồng trứng trước đó u≥60 tuổi u
TÌNH HUỐNG 1: Xuất huyết âm đạo bất thường khi đang dùng Tamoxifen BN MÃN KINH: 25% có XHAĐBT: TVUS + Sinh thiết nội mạc tử cung u Nếu là Carcinoma hay tăng sản NMTCà Xử trí thích hợp u Nếu âm tính: u Nội mạc ≤ 4mmà theo dõi. u Nội mạc >4mm hay không rõà siêu âm dưới bơm nước buồng tử cung hay soi buồng tử cung để xác định có bất thường toàn bộ hay khu trú à sinh thiết thích hợp
TÌNH HUỐNG 1: Xuất huyết âm đạo bất thường khi đang dùng Tamoxifen BN CÒN KINH: 50% có XHAĐBT à TVUS uChỉ sinh thiết khi rong kinh nhiều u Carcinoma hay Tăng sản NMTC: xử lý thích hợp u Bình thường nhưng có bất thường trên siêu âm: siêu âm dưới bơm nước buồng tử cung hay soi buồng tử cung để xác định có bất thường toàn bộ hay khu trú à xử trí thích hợp
TÌNH HUỐNG 2: KHÔNG CÓ TRIỆU CHỨNG, PHÁT HIỆN KHI SIÊU ÂM BỤNG VÌ LÝ DO KHÁC u MÃN KINH: uCòn nhiều tranh cãi uSinh thiết khi nội mạc tử cung >11mm (?) u CÒN KINH uKhông sinh thiết nếu chỉ dựa vào độ dày của nội mạc tử cung
CÁC DẠNG BỆNH LÝ: 1. Polyp nội mạc tử cung MÃN MÃN MÃNKINH KINH KINH CÒN CÒNKINH KINH Nguycơ Nguy cơbịbị 11% 11%dùng 11% dùng dùngTAM TAMtrên TAM trên trên555năm năm năm 7%bịbịPolyp 7% Polypnội nộimạc mạctửtửcung (bằngvới cung(bằng vớidân dânsố sốkhông không Polyp Polyp 5% 5% Polyptrở 5%Polyp Polyp trở trởthành thành thànhungungthư ung thư thư dùng dùngTAM) TAM) Xử Xửtrí trí Cắt bỏ polyp