1 0 4 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa NGỨA Bộ PHẬN SINH DỤC Có nhiều nguyên nhân. (1) Do không chú ý vệ sinh hoặc thường dùng châ't kích thích hay xà phòng có tín h kiềm cao rửa ngoại âm , âm đạo, hoặc do phụ nữ cao tuổi âm đạo, ngoại âm quá khô... (2) Do kích thích của các bệnh tiểu đường, hoàng đản, thiếu máu... Biểu h iện lâm sàn g là ngứa ngáy ngoại âm , ban đêm càng ngứa dữ, có khi sưng đỏ th ậ m chí bị cào rách, cảm nhiễm ... N ên đi khám phụ khoa, nếu có trichom orate phải điều trị Tây y rồi h ãy dùng thảo dược. Có th ể sử dụng các phương thuôc sau; 1. Xả sàng tử - Xà sàng tử 30g, địa côT bì 15g, sắc nước rửa bộ p h ận sinh dục ngày 1-2 lần. - Xà sàng tử 30g, bạch tiên bì 15g, sắc nước rửa, ngày 1-2 lần. - Xà sàng tử 30g, xuyên tiêu 6g, sắc nước rửa, ngày 1-2 lần. Xà sàng tử 60g, phèn lOg, sắc nước rửa, ngày 1- 2 lần. - Xà sàng tử 60g, dâm dương hoắc 30g, sắc nước rửa, ngày 1-2 lần.
Thảo dược trị bệnh phụ khoa — 1 0 5 2. Vỏ rễ khổ luyện - Vỏ rễ khổ luyện 30g, vỏ th ạ ch lựu 30g, sắc nước tẩy rửa, ngày 1-2 lần. - Vỏ rễ khổ luyện 30g, rau sam 20g, sắc nước rửa ngày 1-2 lần. 3. Cổ sơn long (hình 82) - Cổ sơn long 60g, sắc nước rửa, ngày 2 lần. - Cổ sơn long 60g, long đởm thảo 15g, sắc nước rửa ngày 2 lần. - Cổ sơn long 60g, địa phu tử 30g, sắc nước rửa, ngày 2 lần. 4. Lá khuynh diệp - Lá khuynh diệp 60g, hương nhu lá lớn 60g, sắc nước rửa. 5. Hạn liên thảo - H ạn liên thảo 120g, sắc uô'ng. - H ạn liên thảo 120g, rễ câu đằng 60g, phèn lOg, sắc nước rửa. VIÊM TUYẾN TIÊN ĐỈNH VÀ NGOẠI ÂM C h a t p h ân tiế t ở âm đạo quá nhiều, nước tiểu kích thích lâu ngày, hoặc do bệnh tiểu đường làm cho niêm mạc da bộ p h ận sinh dục không sạch, dễ gây ra chứng viêm tu y ến tiề n đình và ngoại âm. Biểu hiện thường là vùng da ngoại âm ngứa ngáy, đau đớn, vỡ ra, sưng đỏ
1 0 6 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa từng vùng, ch ất p h ân tiế t ra nhiều, có khi làm mủ. N ên điều trị da liễu - phụ khoa m ột thờ i gian rồi hãy điều trị bằng th ảo dược duy trì. Có th ể sử dụng các phương thuốc sau: 1. Bồ công anh - Bồ công an h 60g, kim ngân hoa 30g, nâ'u nước ngồi vào ngâm rửa, ngày 2 lần. - Bồ công an h 60g, long đởm thảo 15g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Bồ công an h 60g, hoàng bá 20g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Bồ công an h 60g, ngọc diệp kim hoa 30g, tạc tương th ảo 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Bồ công an h 60g, phụng vĩ th ảo 30g, dã kiều m ạch 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. 2. Dã cúc hoa - Dã cúc hoa 60g, hoa thâ"t diệp n h ấ t chi 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Dã cúc hoa 60g, tử hoa địa đinh 60g, nâu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Dã cúc hoa 60g, đại huyết đằng 60g, diếp cá 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Dã cúc hoa 60g, dành d àn h núi 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Dã cúc hoa v ắt nước, mỗi lần uống lOOml.
Tháo dược trị bệnh phụ khoa — 1 0 7 3. Bại tưđng thảo - B ại tương thảo 60g, diếp cá 60g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - B ại tương thảo 60g, n h ấ t chi hoàng hoa 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Bại tương th ảo 60g, rau sam 30g, long đởm thảo 15g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. 4. Xà sàng tử - Xà sàng tử 30g, tử hoa địa đinh 30g, hoàng bá 20g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Xà sàng tử 30g, rau sam 30g, ngũ bội tử 15g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Xà sàn g tử 30g, n h ấ t điểm hồng 30g, nâu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. 5. Thiên lý quang (hình 83) - T hiên lý quang 60g, rễ kiều m ạch 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - T hiên lý quang 60g, đinh hương sâm 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - T hiên lý quang 60g, phụng vĩ th ảo 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. 6. Nhất chi hoàng hoa (hình 15) - N h ấ t chi hoàng hoa 60g, n h ấ t điểm hồng 30g, nâh nước ngâm rửa, ngày 2 lần.
1 0 8 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa - N h ấ t chi hoàng hoa 60g, b án chi liên 30g, diếp cá 30g, nấu nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - N h ấ t chi hoàng hoa 60g, đại diệp xà tổ n g quản 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. 7. Đào diệp (lá đào) - Lá đào tươi giã n át, bọc n h é t vào trong, 1 ngày thay thuốc 3 lần. 8. Thất tinh kiếm Thâ't tin h kiếm vừa lượng sắc nước ngâm rửa. VIÊM ÂM ĐẠO Viêm âm đạo thường có biểu h iện lâm sàn g là châ't p h ân tiế t tă n g nhiều, ngứa ngáy âm đạo, nóng đau; kiểm tra th ấ y sung huyết cục bộ, châ't p h ân tiế t có mủ. N ên sử dụng các phương thuốc sau. 1. Xà sàng tử - Xà sàng tử 30g, sâm đắng 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Xà sàng tử 60g, phèn 15g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. - Xà sàng tử 45g, ô mai 30g, sắc nước ngâm rửa, sau đó dùng xà sàng tử, sâm đắng nghiền bột, n h é t vào âm đạo, ngày 1 lần, 10 ngày là 1 liệu trìn h . Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do trù n g m àng uốn roi đuôi (trichomonal) gây nên.
Thảo dược trị bệnh phụ khoa — 1 0 9 - Xà sàn g tử 60g, tiê n binh tỳ 15g, sin h cam thảo 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. Dùng cho viêm âm đạo do tuổi già hoặc trẻ em nữ. - Xà sàn g tử 60g, rau sam 30g, ngũ bội tử 15g, sắc nước n gâm rửa, ngày 1-2 lần. 2. Xú thung (hình 84) - Xú thung 60g, sao vàng nghiền bột, mỗi lần dùng 6g uô'ng với nước nóng. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do trù n g m àng uô"n roi đuôi gây nên. - Xú thung 30g, vỏ th ạ ch lựu 30g, m ã tiê n thảo 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. Công dụng như trên . - Xú thung 30g, ngũ bội tử 15g, p h èn 15g, sắc nước n g âm rửa, ngày 2 lần. Công dụng như trên . 3. Thiên lý quang (hình 83) - T h iên lý quang 60g, phụng n h ã n thảo 30g, xà sàng tử 30g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do trù n g m àng uốn roi đuôi gây nên. 4. Cổ sơn long (hình 82) - Cổ sơn long 60g, lộc h à n thảo 30g, tiê n linh tỳ 15g sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo tuổi già. - CỔ sơn long 60g, long đởm thảo 20g, sắc nước ngâm rửa, ngày 2 lần.
1 1 0 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa 5. Đào thụ diệp - Đào thụ diệp 500g, sắc nước ngâm rửa. - Đào thụ diệp 60g, sâm đắng 20g, khô p h àn lOg, sắc nước ngâm rửa. - Đào thụ diệp 60g, bạch tiên bì 30g, hoa th â t diệp nhâ't chi 30g, sắc nước ngâm rửa. 6. Lá liễu (liễu diệp) - Lá liễu 250g, sắc nước ngâm rửa. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do trù n g m àng uô"n roi đuôi gây nên. - Lá liễu 200g, hoàng bá 30g, dấm 60g, sắc nước ngâm rửa. 7. Lá khuynh diệp - Lá khuynh diệp 500g, sắc nước ngâm rửa. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do nâm . - Lá khuynh diệp 120g, hoàng đằng 60g, sắc nước ngâm rửa. Công dụng như trên . - Lá khuynh diệp 60g, hương nhu lá lớn 60g, sắc nước ngâm rửa. 8. Đại diệp xà tổng quản (hình 65) - Đại diệp xà tổng quản 60g, bằng sa (hàn the) lOg, sắc nước ngâm rửa. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do nấm . - Đại diệp xà tống quản 30g, thung bạch bì 15g, hoa mào gà 15g, sắc nước uô'ng.
Thảo dược trị bệnh phụ khoa — 1 1 1 9. Đại diệp án (hình 17) - Đ ại diệp á n 300g, lá ô cựu 300g, sắc th ậ t đặc, dùng bông th ấ m nước thuốc n h é t vào âm đạo, 24 giờ sau lấy ra, ngày 1 lần, 7 ngày là 1 liệu trìn h . Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do nấm . 10. Ô cựu (hình 85) - C ành lá ô cựu 120g, sắc nước rửa. Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do nấm . 11. Hỏa thán mẫu (hình 35) H ỏa th á n m ẫu 60g, sắc nước ngâm rửa, sau đó dùng bột hỏa th á n m ẫu cho vào b ăn g n h é t vào âm đạo ngày 1 lần , 6 ngày là 1 liệu trìn h . Dùng cho trường hợp viêm âm đạo do nấm . 12. Nam mộc hưtíng N am mộc hương 30g, rượu trắ n g nửa lít, ngâm trong 7 ngày, sau đó mỗi ngày uông 2 lần, mỗi lần 25ml. 13. Thung bạch bì T hung bạch bì 15g, sắc nước uô"ng. Ngoài ra dùng thung bạch bì 30g, xà sàn g tử 15g, bạc hà 15g sắc nước ngâm rửa. 14. Lá anh đào Lá an h đào 500g, sắc nước ngâm rửa.
1 1 2 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa VIÊM CỔ TỬ CUNG Viêm cổ tử cung là chứng thường gặp, p h ần lớn là do lúc sin h đẻ, lưu sả n hoặc phẫu th u ậ t gây tổ n thương cổ tử cung, m ầm bệnh xâm n h ập gây cảm nhiễm . Biểu h iện lâm sàng thường là cổ tử cung th ố i rá t, cổ tử cung phình lớn, tuyến th ể nang cổ tử cung sưng, viêm nội m ạc cổ tử cung. Chứng trạ n g chủ yếu là bạch đới tă n g nhiều, sệ t trắ n g hoặc vàng hoặc có máu, có th ể d ẫn đến không thụ thai. N ên sử dụng các phưong thuôc sau: 1. Kim ngân hoa - Kim ngân hoa 45g, ngũ bội tử 30g, cùng giã n á t cho vào viên bông băng n h é t vào cổ tử cung, 24 giờ sau lấy ra. Mỗi tu ầ n 2 lần, thời gian có kin h ngưng dùng. - Kim ngân hoa chê th à n h dạng kem thoa vào cổ tử cung, ngày 1 lần, 7 ngày là 1 liệu trìn h . 2. Thất diệp nhất chi hoa - T hân rễ thâ't diệp n h ấ t chi hoa nghiền bột, điều với glixêrin th à n h dạng hồ, bôi vào cổ tử cung, ngày 1 lần, 7 ngày là 1 liệu trìn h . - T h ấ t diệp n h â t chi hoa 30g, bán chi liên 30g, mộc cận hoa 30g, sắc uông. - T h ất diệp n h â t chi hoa 30g, rau sam 30g, quán chúng 30g, sắc uống. 3. Dã cúc hoa - Dã cúc hoa vừa lượng nghiền bột rắc vào bông băng n h ét vào cồ tử cung, ngày 1 lần, 5 ngày là 1 liệu trình.
Tháo dược trị bệnh phụ khoa — 1 1 3 - Dã cúc hoa 500g, diếp cá 500g, sắc đặc lại ngâm băng tiêu độc vào trong, sau khi vệ sinh âm đạo thì lấy m ột m iếng băng ngâm thuôc ấy n h é t vào cổ tử cung, 12 giờ sau lây ra. Ngày 1 lần, 5 ngày là 1 liệu trìn h . - Dã cúc hoa tươi giã n á t v ắ t nước, mỗi lần uông lOOml. 4. Xú thung (hình 84) - Xú thung 500g, diếp cá 500g, sắc đặc, lây 200ml ngâm b ăn g tiêu độc rồi n h é t băng vào cổ tử cung, 12 giờ sau lấy ra. Ngày 1 lần, 5 ngày là 1 liệu trìn h . - Xú thung 30g, phụng vĩ th ảo 30g, bạch quả lOg, sắc uông. 5. Phụng vĩ thảo (hình 40) - P h ụ n g vĩ thảo 30g, áp th ạch th ảo 30g, bạch quả lOg, sắc uông. - P h ụ n g vĩ thảo 30g, tạc tương thảo 30g, hoa mào gà 5g, sắc uô"ng. 6. Kim ty thảo (hình 13) - Kim ty thảo 60g, h à n tín thảo 30g, bạch quả lOg, sắc uông. - Kim ty thảo 60g, thích h iện 60g, hoa mào gà 20g, sắc uô"ng. - Kim ty thảo 60g, thục dương tuyền 60g, sắc uô"ng.
1 1 4 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa 7. Hãn phong sài H ãn phong sài 500g, sắc đặc 500ml, ngâm băng tiêu độc n h é t vào cổ tử cung, 12 giờ sau lấy ra. N gày 1 lần, 7 ngày là 1 liệu trìn h . 8. Sdn oa cự - Rễ sơn oa cự 30g, lòng heo 1 cái, h ầm ăn. 9. Tứ diệp thảo - Tứ diệp thảo 30g, sắc uô"ng. 10. Hài nhi trà - H ài nhi trà nghiền n á t rắc vào chỗ loét viêm, ngày 1 lần, liên tục 5 ngày. Chứng này còn có th ể dùng các vị thuốc sau: Đ inh hương sâm , thổ đại hoàng, dã kiều m ạch, rễ chu sa, rễ bo bo núi, lộc nhung thảo, ô quyết, quyển bá, tiêu phạm th iê n hoa. TỬ CUNG XUẤT HUYẾT DO CÔNG NĂNG THẤT ĐIỀU Khi kinh nguyệt không bình thường, qua kiểm tra th ấ y bộ p h ận sinh dục và các cơ quan khác không có bệnh gì m à là do công n ăn g th ầ n kin h nội p h ân tiế t không diều hòa d ẫn đến tử cung xuất huyết dị thường gọi là chứng tử cung xuâ't huyết do công n ăn g thâ't điều, gọi tắ t là “công huyết”... Nguyên n h ân thường là do ản h hưởng các n h â n tố trong và ngoài như căng th ẳ n g quá mức, thay đổi hoàn cảnh, dinh dưỡng không tô't, rôì loạn trao đổi... Biểu h iện lâm sàng là tử cung ra máu
Tháo dược trị bệnh phụ khoa — 1 1 5 n hiều như kinh nguyệt và b ấ t thường, kỳ kin h kéo dài, kỳ k in h rối loạn,... kiểm tr a phụ khoa thường trong p hạm vi bình thường. Có th ể p h ân làm 2 loại tử cung x uất huyết do công n ăn g th ấ t điều bài noãn và không bài noãn. N ên sử dụng các phương thuôc sau: 1. Cỏ ích mẫu - Cỏ ích mẫu 90g, sắc uống. - Cỏ ích mẫu 30g, h ạ n liên th ảo 30g, bồ hoàng 15g, sắc uống. - Cỏ ích m ẫu 30g, m ã tiê n th ảo 30g, sắc uô'ng. - Cỏ ích m ẫu 30g, hoàng mao n h ĩ th ảo 30g, sắc nước uô'ng với đường đỏ. - Cỏ ích m ẫu 30g, tiê n lạc th ảo 30g, sắc nước uống với 3g bột ta m th ấ t. 2. Mã xỉ hiện (rau sam) - Rau sam tươi 90g, v ắ t nước uô'ng với nước sôi. - Rau sam tươi 60g, rễ cây gai tươi 30g, sắc uô"ng. - Rau sam tươi 45g, phục th ạch quyết tươi 45g, giã n á t v ắ t nước uô'ng với m ậ t ong. - Rau sam tươi 60g, hoa mào gà tươi 30g, sắc uống. 3. Quyển bá (hình 63) - T han quyển bá 6g, th a n trắc bá 6g, nghiền n á t uông, dùng cho trường hợp kỳ kinh kéo dài không hết.
1 1 6 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa - T han quyển bá 6g, bách th ảo sương 3g, th a n huyết dư 3g, nghiền bột uống. 4. Tề thái (hỉnh 61) ' - Tề th á i 60g, sắc uô"ng. - Tề th á i 30g, tiê n hạc thảo 30g, sắc uô'ng. - Tề th á i 30g, m ã đề quyết 15g, sắc uô'ng. - Hoa tề th á i 30g, sắc uống. 5. Thự iưdng (hình 64) - Thự lương 60g, sắc uô'ng. - Thự lương 30g, tử châu th ảo 30g, sắc uống. - Thự lương 30g, dương n h ĩ to án lOg, sắc uông. 6. Thưởng nhĩ thảo - Thương nhĩ th ảo 60g, sắc uống ngày 1 thang, liên tiếp 5-7 ngày. 7. Duyễn châu quyển bá (hình 46) - Duyễn châu quyển bá 30g sắc uông. - Duyễn châu quyển bá 30g, huyết kiến sầu 30g, sắc uống. 8. Ngải - N gải tươi 30g, lộc đề th ảo 30g, sắc uống. Dùng cho người công huyết hư hàn. - N gải chín bằng trứng vịt, gừng khô 6g, sắc uông với 15g a giao (nấu chảy). Công dụng như trên .
Thảo dược trị bệnh phụ khoa — 1 1 7 9. Mộc miên - Vỏ rễ mộc m iên 60g, sắc uô'ng. - Hoa mộc m iên 30g, sắc uô"ng. 10. Hoa đỗ quyên - Hoa đỗ quyên đỏ 30g, mực 1 con, h ầm ăn. - Hoa đỗ quyên đỏ 30g, rễ mỹ n h â n tiêu tươi 30g, sắc uô'ng. - Rễ đỗ quyên đỏ 30g, rễ kim an h 30g, rễ cỏ th iế n 15g, sắc uô'ng. 11. Đại kê' - Đ ại k ế tươi 250g, giã n á t v ắ t nước uống. - Đ ại k ế tươi 60g, h ạ n liên th ả o 30g, sắc uô"ng. 12. Âm phong luân - Ảm phong luân 30g, tiê n hạc th ảo 30g, sắc uống. - Âm phong luân 30g, Duyễn châu quyển bá 30g, sắc uống. 13. Trùng lâu - T rùng lâu 30g, thổ tam th ấ t 30g sắc uô'ng. - T rùng lâu 30g, rễ cây hồng khô 30g, sắc uống. - T rùng lâu 30g, m ã tiê n th ảo 30g, sắc uô'ng. 14. Kỷ mộc (hình 3) - Lá kỷ mộc 30g, hoa mào gà 24g, sắc uô'ng. - Lá kỷ mộc 30g, tiếp cô't tiê n đào 30g, sắc uô'ng.
1 1 8 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa - Hoa kỷ mộc 15g, h ầm th ịt heo m à ăn. 15. Hạn liên thảo - H ạn liên th ảo tươi 120g, v ắ t nước, uô'ng với nước sôi. - H ạn liên thảo tươi 60g, phô địa cẩm tươi 60g, v ắ t nước uô'ng với nước sôi. - H ạn liên th ảo 30g, tiê n hạc th ảo 30g, xà môi 30g, sắc uống. - H ạn liên th ảo 30g, n h ị sắc bổ hu y ết th ả o 30g, cỏ th iế n 15g, sắc uô'ng. - H ạn liên th ảo 30g, rễ cây gai 30g, sắc uống. 16. Rễ chuối Rễ chuối 250g, th ịt nạc vừa lượng, h ầm ăn. 17. Rễ kim anh tử - Rễ kim anh tử 30g, tiểu nhị tiê n th ả o 30g, hầm với th ịt nạc m à ăn. - Rễ kim anh tử 60g, h ầm th ịt nạc m à ăn. 18. Hoa đậu tằm Hoa âậu tằ m tươi 30g, sắc uống. 19. Hà diệp (lá sen) Lá sen 30g, đôt tồ n tín h , n ghiền n át, th êm bồ hoàng 30g trộ n đều, ngày uông lOg với nước sôi. 20. Cảnh thiên tam thất C ảnh th iê n tam th ấ t tươi 60g, sắc uông.
Tháo dược trị bệnh phụ khoa — 1 1 9 21. Nhất điểm huyết (hỉnh 56) N h ất điểm huyết tươi 120g, h ầm gà m à ăn. 22. Đào kim nướng (hỉnh 32) - Rễ đào kim nương 60g, rễ địa n ẫm 60g, lá ngải 30g, sao cháy vàng rồi cho nước vào sắc uông làm 2 lần. - Quả đào kim nương phơi khô, sao đen nghiền bột. Mỗi lần uô'ng 15-30g với nước sôi. 23. Mã đăng thảo - Lá m ã đăng th ảo tươi 7 lá, sắc uô'ng. - Lá m ã đăng thảo khô 5 lá, n ghiền n á t uống với nước sôi. 24. Mộc phù dung - Mộc phù dung 30g, sắc uống. - Mộc phù dung, liên phòng lượng ngang nhau, cùng nghiền n át, mỗi lần uống 6g với nước sôi. 25. Địa cẩm thảo (hỉnh 74) - Địa cẩm th ảo lOOOg sắc đặc th à n h cao, mỗi lần uô'ng 6g, ngày 2 lần. - Địa cẩm th ảo phơi khô trong râm , nghiền bột, mỗi lần uống 6g với nước ấm. 26. Hoa mào gà Hoa mào gà phơi khô nghiền bột, mỗi lần uống 6g với nước ấm.
1 2 0 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa 27. Quan Âm hiện (hỉnh 69) Rễ Quan Âm h iện tươi 120g, tông ba nhi 60g, sắc uô'ng. 28. Nguyệt quý hoa - Rễ nguyệt quý hoa 30g, h ầm th ịt heo m à ăn. 29. Dã mẫu đdn (hỉnh 75) - Quả dã m ẫu đơn 15g, sao cháy, cho nước vào sắc uô'ng. - Rễ dã mẫu đơn khô 60g, sắc uô"ng. 30. Lộc hàm thảo - Lộc hàm th ảo 120g, th ịt nạc 500g, ít muối, hầm ă n trong 2 ngày. - Lộc hàm th ảo 30g, th a n địa du 30g, sắc uô"ng. 31. Lệ chi thảo (hình 86) - Rễ lệ chi th ảo 30g, cá mực 1 con, h ầm ăn. 32. Thiết hiện thái - T hiết h iện th á i tươi 120g, giã n á t v ắ t nước, uô"ng làm 2 lần. - T hiết h iện th á i tươi 60g, sắc uô'ng. 33. Lăng tiêu hoa - Bột lăng tiêu hoa mỗi lần uô'ng 3g, ngày 2 lần, uông với nước ấm.
Thảo dược trị bệnh phụ khoa — 1 2 1 34. Tuyết liên hoa Tuyết liên hoa, nga sâm , đảng sâm , lượng bằng nhau hầm gà m à ăn. 35. Dã nha thung (hỉnh 81) Rễ dã n h a thu n g 120g, long n h ã n nhục 30g, sắc uống. BẾ KINH B ế kinh là m ột bệnh phụ khoa thường gặp. Thiếu nữ quá 18 tuổi hoặc qua tuổi dậy th ì m à không có kin h nguyệt gọi là bế kinh nguyên phát tính] đã từng có kinh nguyệt đều đ ặn nhưng do gặp p h ải m ột sô' bệnh lý nào đó mà kinh nguyệt tự ngưng đến 6 th á n g trở lên gọi là bế kinh kế phát tính. C ăn cứ nguyên n h â n b ế kinh có th ê p h ân làm các loại bê kin h do tử cung, bê kin h do buồng trứng, b ế kinh do não th ù y thể... Qua kiểm tra phụ khoa có th ể xác định chính xác. N ên sử dụng các phương thuôc sau. 1. Cỏ ích mẫu - Cỏ ích m ẫu 60g, đường đỏ 30g, rượu nước lượng ngang nhau, sắc uống. Dùng cho bê kinh do h à n ngưng huyết ứ. - Cỏ ích m ẫu 30g, nguyệt quý hoa 30g, rượu nước lượng bằng nhau, sắc uô'ng. - Cỏ ích m ẫu 30g, rễ cỏ th iến tươi 30g, rượu nước lượng ngang nhau, sắc uô'ng.
1 2 2 — Thảo dược trị bệnh phụ khoa - Cỏ ích m ẫu 30g, đậu đen 30g, đường đỏ 30g, hầm với nước, rượu, ngày 1 thang, liên tục uô"ng 1 tuần. - Cộ ích m ẫu 30g, diệp hạ châu 15g, sa th ảo lOg, đường đỏ vừa lượng, rượu nước lượng bằng nhau, sắc uô"ng. 2. Kê huyết đằng - Kê huyết đằng 90g, sắc lấy nước đặc, th ê m vào 2 trứ n g gà, đường đỏ vừa lượng, nâu ăn. Dùng cho trường hợp b ế kinh do huyết ứ. - Kê huyết đăng tươi, rễ nguyệt quý tươi 45g, rượu nước lượng ngang nhau sắc lây nước, cho 2 quả trứ n g gà vào nấu uô"ng. Công dụng như trên . - Kê huyết đằng 30g, cỏ ích m ẫu 30g, rượu nước lượng bằng nhau, sắc uô'ng. 3. Thổ ngưu tất - Rễ thổ ngưu tấ t tươi 60g, rượu, nước ngang lượng, sắc uô'ng. - Thổ ngưu tấ t 45g, m ã tiê n th ảo 30g, sắc với rượu, nước m à uống. - Thổ ngưu tấ t 45g, dung diệp 15g, sắc với rượu nước m à uô"ng. 4. Lục lăng cúc (hình 18) - Lục lăng cúc 60g, sắc với rượu cũ. Dùng cho trường hợp bê kinh do h à n th ấ p ngưng trệ. - Lục làng cúc 30g, sung úy tử 15g, rượu, nước lượng bằng nhau, sắc uông. Công dụng như trên .
Tháo dược trị bệnh phụ khoa — 1 2 3 - Lục lăng cúc 30g, lưu ký nô 18g, rượu nước lượng bằng nhau, sắc uô'ng. Công dụng như trên . 5. Sa thảo (hình 87) - Sa thảo đem sao với rượu, nước, giấm , nước tiểu trẻ em, sau đó nghiền n á t, mỗi lần uô'ng 3g với rượu. - T h ân rễ sa th ảo 30g, sao vàng; sung úy tử 15g, đường đỏ vừa lượng, rượu nước lượng ngang nhau sắc uô'ng. - Sa th ảo 30g, lưu ký nô 15g, sắc với rượu, nước m à uô"ng. - Sa thảo 30g, tam diệp mộc th ô n g 30g, sắc với rượu, nước m à uông. 6. Tinh tú thái (hình 8) - Rễ tin h tú th á i tươi 60g, đường đỏ vừa lượng, rượu nước lượng bằng nhau, sắc uống. - T inh tú th á i 30g, hổ th ích 15g, sắc với rượu nước mà uống. - T inh tú th á i 30g, tiê n đả tú cầu 15g, rượu trắ n g dẫn thuốc, sắc uống. - T inh tú th á i 30g, kê th ỉ đằng 30g, rượu nước ngang lượng, sắc uống. 7. Áp cưổc ngải (hình 68) - Áp cước ngải tươi 60g, đường đỏ vừa lượng, rượu nước ngang lượng, sắc uô'ng. - Áp cước ngải tươi 60g, nguyên bảo thảo 15g, rượu nước ngang lượng, sắc uô'ng.