KHUYẾN CÁO CỦA TỔ CHỨC Y TẾ THẾ GIỚI VỀ CAN THIỆP ĐỂ CẢI THIỆN DỰ HẬU TRẺ SINH NON TS.BS. HÀ MẠNH TUẤN Trưởng Phòng Đào tạo Sau đại học Đại học Y Dược TP.HCM
SỐ LIỆU VỀ SANH NON § 15 triệu trẻ sinh non hàng năm § 1,1 triệu trẻ sinh non chết hàng năm § 5 - 18%: tỷ lệ trẻ sinh non § 80% trẻ sinh non có thể sống với chăm sóc sơ sinh thiết yếu § 75% chết của trẻ sinh non có thể phòng ngừa
Nguyên nhân tử vong trẻ < 5 tuổi, Việt nam Pneumonia Pneumonia 3% 9% Prematurity 14% Others 11% 1 -59 months Asphyxia 10% Neonatal Non- communicable Neonatal sepsis diseases 5% 14% Congenital Injury anomalies 4% 7% HIV Others 2% 2% Malaria Measles Diarrhea Diarrhea 7% 2% 9% 1% Nguồn từ World Health Statistic 2013, WHO
DỰ HẬU CỦA TRẺ SINH NON SHH, NTH, XHN, VRHT Sanh Tử vong non Dự hậu lâu dài Cơ quan (điếc, mù, phổi, tim…) Chậm phát triển tâm thần kinh Gánh nặng gia đình, xã hội, kinh tế
Hành động toàn cầu về phòng ngừa sanh non và cải thiện chăm sóc trẻ sanh non
CẢI THIỆN DỰ HẬU TRẺ SANH NON Y HỌC CHỨNG CỚ
Các câu hỏi liên quan đến việc cải thiện hậu quả của trẻ sanh non 1. Sử dụng corticoides trước sanh (ACS)? 2. Sử dụng thuốc giảm co? 3. Liệu pháp Magnesium sulfate? 4. Kháng sinh dự phòng? 5. Sanh mổ chủ động? 6. Phương pháp Kangaroo (KMC)? 7. Nếu trẻ không dùng KMC thì cách giữ thân nhiệt nào là tốt nhất? 8. Thở CPAP cho trẻ có SHH? 9. Sử dụng surfactant? 10. Sử dụng Oxygen thế nào là hiệu quả?
CAN THIỆP TRÊN SẢN PHỤ
KC1. Sử dụng corticoides trước sanh (ACS) cho sản phụ nguy cơ sanh non 24 – 34 tuần tuổi thai với các điều kiện: § Đánh giá chính xác tuổi thai § Dọa sanh non rõ ràng § Không có nhiễm trùng § Đủ điều kiện xử trí chuyển dạ an toàn § Cơ sở đủ khả năng chăm sóc trẻ sinh non (hồi sức, thân nhiệt, nhiễm trùng, dinh dưỡng và oxy an toàn)
KC1. Sử dụng corticoides trước sanh cho sản phụ nguy cơ sanh non 24 – 34 tuần tuổi thai § Sử dụng Trong vòng 7 ngày trước sanh Đa thai, thai chậm tăng trưởng; mẹ bị tiểu đường, cao HA Vỡ ối sớm và không có dấu hiệu nhiễm trùng § Không sử dụng Khi có dấu hiệu nhiễm trùng mẹ Sanh mổ chủ động trẻ từ 34 – 36 + 6 tuần.
KC1. Sử dụng corticoides trước sanh cho sản phụ nguy cơ sanh non 24 – 34 tuần tuổi thai Liều dùng: § Dexamethason 6mg TB / 12 giờ x 4, hay § Bethamethason 12 mg TB/ 24 giờ x 2 § Lập lại 1 lần nếu quá 7 ngày
KC2. Sử dụng thuốc giảm co không được khuyến cáo thường quy § Chỉ có tác dụng kéo dài thai kỳ, không cải thiện dự hậu trẻ § Có ích khi chờ tác dụng ACS, hay chuyển viện § Không chỉ định khi: Ối vỡ sớm Nhiễm trùng ối Nhau bong non Bệnh tim
KC2. Sử dụng thuốc giảm co không được khuyến cáo thường quy § Nếu có chỉ định: • Ức chế kênh canxi (Nifedipin) được chọn (20 mg uống kèm theo 10 – 20 mg mỗi 4 – 8 giờ đến 48 giờ) • Không phối hợp thuốc • Không khuyến cáo: đồng vận b, ức chế receptor oxytocin, magnesium sulfate, ức chế COX, thuốc cung cấp NO
KC3. Magnesium sulfate cho sản phụ nguy cơ sanh non < 32 tuần để phòng ngừa bại não cho trẻ sinh non § Chỉ định trước dự sinh 24 g § Có 3 cách dùng • TM 4g / 20 p, TTM 1g / giờ trong 24g, hay • TM 6g / 30 p, TTM 2g / giờ x 24 giờ, hay • TM 4g / 20 p, TB 5 g / 4 giờ trong 24g § Nên sử dụng khi có chỉ định sản khoa kèm
KC4. Không khuyến cáo chỉ định KS thường quy § Nếu sản phụ có màng ối nguyên vẹn và không có dấu hiệu nhiễm trùng
KC5. Kháng sinh dự phòng khi có vỡ ối sớm § Chỉ định khi có bằng chứng xác định của vỡ ối sớm § Cần theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng mẹ § Erythromycine là KS được chọn • 250 mg (u) x 4 lần / ngày x 10 hay đến lúc sanh § KS khác thuộc nhóm PNC có thể chọn, nhưng Co-amoxiclav không khuyến cáo
KC6. Sanh mổ chủ động không được khuyến cáo § Sanh mổ không cải thiện kết quả trẻ sinh non § Chỉ định vì lý do sản khoa
CAN THIỆP TRÊN SƠ SINH SINH NON
KC7. Chăm sóc Kangaroo (KMC) chỉ định thường quy cho sơ sinh < 2000g § Tiến hành ngay khi trẻ ổn định § Nên tiến hành KMC liên tục, KMC ngắt quãng được khuyến cáo nếu KMC liên tục không thể § Trẻ không ổn định, hay không thể KMC nên được chăm sóc giường sưởi hay lồng ấp § Thiếu bằng chứng về hiệu quả của túi nhựa; có thể áp dụng trong chuyển bệnh.
Túi nhựa PP Kangaroo